Lễ kỷ niệm 70 năm đón tiếp đồng bào, cán bộ, chiến sĩ, học sinh miền Nam tập kết ra Bắc

Dự lễ kỷ niệm có các đồng chí: Nguyễn Trọng Nghĩa, Ủy viên Bộ Chính trị, Bí thư Trung ương Đảng, Trưởng Ban Tuyên giáo Trung ương; Nguyễn Hòa Bình, Ủy viên Bộ Chính trị, Phó Thủ tướng Thường trực Chính phủ; Võ Thị Ánh Xuân, Ủy viên Trung ương Đảng, Phó Chủ tịch nước Cộng hòa XHCN Việt Nam; các đồng chí lãnh đạo, nguyên lãnh đạo Đảng, Nhà nước; các ban, bộ, ngành, cơ quan Trung ương.

Tỉnh Thanh Hóa có các đồng chí: Nguyễn Doãn Anh, Ủy viên Trung ương Đảng, Bí thư Tỉnh ủy; Lại Thế Nguyên, Phó Bí thư Thường trực Tỉnh ủy; Đỗ Minh Tuấn, Chủ tịch UBND tỉnh; Trịnh Tuấn Sinh, Phó Bí thư Tỉnh ủy; các đồng chí Ủy viên Ban Thường vụ Tỉnh ủy; Ủy viên Ban Chấp hành Đảng bộ tỉnh; các đồng chí Phó Chủ tịch HĐND; UBND tỉnh; đại diện các sở, ngành, đơn vị cấp tỉnh; lãnh đạo các huyện, thị xã, thành phố; đại diện lãnh đạo các tỉnh, thành bạn; đại diện Ban Liên lạc học sinh miền Nam Trung ương, và đông đảo Nhân dân TP Sầm Sơn.

Lễ kỷ niệm 70 năm đón tiếp đồng bào, cán bộ, chiến sĩ, học sinh miền Nam tập kết ra Bắc, là sự kiện chính trị quan trọng mang ý nghĩa lịch sử to lớn nhằm ôn lại truyền thống đấu tranh hào hùng của dân tộc; đồng thời thể hiện sự tri ân sâu sắc đối với cán bộ, chiến sĩ, học sinh miền Nam năm xưa đã không quản ngại hy sinh gian khổ ra Bắc học tập, công tác, xây dựng hậu phương miền Bắc vững chắc, chuẩn bị lực lượng tiến tới giải phóng miền Nam.

Trình bày diên văn tại Lễ kỷ niệm đồng chí Nguyễn Doãn Anh, Ủy viên Trung ương Đảng, Bí thư Tỉnh ủy nêu rõ. Cách đây 70 năm, sau thắng lợi của Chiến dịch Điện Biên Phủ “lừng lẫy năm châu, chấn động địa cầu”, Hiệp định Giơnevơ về đình chỉ chiến tranh, khôi phục hòa bình ở Việt Nam và các nước Đông Dương được ký kết. Vĩ tuyến 17, dòng sông Bến Hải, đã trở thành ranh giới quân sự chia cắt hai miền Nam – Bắc. Miền Bắc được hòa bình, bước vào công cuộc xây dựng CNXH; miền Nam tiếp tục cuộc đấu tranh thống nhất nước nhà.

Ngay sau Hiệp định Giơnevơ được ký kết, với tầm nhìn chiến lược, Trung ương Đảng và Chủ tịch Hồ Chí Minh đã quyết định bố trí một bộ phận cán bộ, đảng viên ở lại để lãnh đạo cuộc chiến đấu ở miền Nam và chuyển hàng vạn đồng bào, cán bộ, chiến sĩ, học sinh miền Nam tập kết ra Bắc. Có thể nói, đây không chỉ là đợt chuyển quân thông thường, mà còn là đợt chuyển quân mang trong đó những chủ trương, chính sách về quản lý, đãi ngộ, sử dụng và bồi dưỡng, đào tạo đội ngũ cán bộ, vừa góp phần cho công cuộc xây dựng CNXH ở miền Bắc, vừa chuẩn bị lực lượng cho công cuộc đấu tranh giải phóng hoàn toàn miền Nam, thống nhất đất nước sau này.

Vào thời điểm lịch sử ấy, Thanh Hóa vinh dự là nơi đầu tiên của miền Bắc, được Trung ương Đảng, Chính phủ và Bác Hồ tin tưởng giao nhiệm vụ đón tiếp đồng bào, cán bộ, chiến sĩ, học sinh miền Nam tập kết. Mặc dù Tỉnh còn rất nhiều khó khăn, thiếu thốn, do bị chiến tranh và thiên tai tàn phá nặng nề. Song, với trách nhiệm trước Trung ương Đảng, với tinh thần “Tất cả vì miền Nam ruột thịt”,Đảng bộ, quân và dân các dân tộc tỉnh Thanh Hóa vừa tập trung khôi phục cơ sở hạ tầng sau chiến tranh, đẩy mạnh sản xuất, vừa khẩn trương chuẩn bị lương thực, thực phẩm, nhu yếu phẩm và những điều kiện cần thiết để đón đồng bào miền Nam tập kết.

Chính vì vậy, ngày 25/9/1954 đã trở thành thời khắc lịch sử không thể nào quên, con tàu đầu tiên, đã rẽ sóng tiến vào cửa Lạch Hới – Sầm Sơn giữa tiếng reo mừng của hàng ngàn người dân Thanh Hóa, hân hoan chào đón những người con thân yêu của miền Nam ruột thịt. Chỉ trong 9 tháng (từ tháng 9 năm 1954 đến tháng 5 năm 1955), tỉnh Thanh Hóa đã tổ chức đón tiếp 47.346 cán bộ, bộ đội, 1.869 thương bệnh binh, 5.922 học sinh và 1.443 gia đình cán bộ miền Nam tập kết; và là địa phương đón số lượng đồng bào, cán bộ, chiến sĩ, học sinh miền Nam nhiều nhất cả nước.

Trong thời gian ấy, Thanh Hóa đã thành lập hàng chục trạm đón tiếp, xây dựng nhiều bệnh viện, trạm xá tại Sầm Sơn, huyện Hoằng Hóa, huyện Thiệu Hóa, để tổ chức khám chữa bệnh, chăm sóc sức khoẻ cho đồng bào ngay từ những ngày đầu đặt chân trên đất Bắc. Trên khắp mọi miền xứ Thanh, phong trào quyên góp ủng hộ đồng bào, cán bộ, chiến sĩ, học sinh miền Nam diễn ra sôi nổi; chuẩn bị nhiều tấn lương thực, thực phẩm; cung cấp hàng chục ngàn bộ quần áo, chăn màn và các điều kiện cần thiết khác; các huyện miền núi ngày đêm vận chuyển hàng vạn cây luồng, nứa, gỗ,… để xây dựng nhà cửa, lán trại, giúp đồng bào, cán bộ, chiến sĩ, học sinh miền Nam nhanh chóng ổn định cuộc sống.

Sau những ngày đón tiếp, đồng bào, cán bộ, chiến sĩ, học sinh miền Nam đã được đưa đến nhiều tỉnh, thành của miền Bắc, như: Hà Nội, Ninh Bình, Nam Định, Hà Nam, Thái Bình, Hải Phòng… để lao động, học tập và công tác. Những người ở lại, được Nhân dân Thanh Hóa chăm sóc, nuôi dưỡng học tập, lao động, sản xuất. Tỉnh đã đầu tư xây dựng trường học sinh miền Nam số 9 tại xã Quảng Ngọc, huyện Quảng Xương, góp phần đào tạo những “hạt giống đỏ”cho cách mạng và cho đất nước sau này. Các nông lâm trường trên địa bàn tỉnh, như: Nông trường Phúc Do, Vân Du, Lam Sơn, Thống Nhất… được cán bộ, chiến sĩ, các gia đình miền Nam tập kết lựa chọn là quê hương thứ hai của mình. Nhiều cụ già, cháu nhỏ được các gia đình quê hương Thanh Hóa nuôi dưỡng, đùm bọc, “nhường cơm, sẻ áo”, giành những gì tốt nhất, bằng tất cả tấm lòng và tình cảm thân thương, ruột thịt.

Đáp lại nghĩa tình sâu nặng của Nhân dân Thanh Hóa và Nhân dân miền Bắc, đồng bào, cán bộ, chiến sĩ và học sinh miền Nam, đã ra sức học tập, lao động, sản xuất, công tác, góp phần vào công cuộc xây dựng CNXH ở miền Bắc. Nhiều người sau khi dưỡng bệnh, học tập, rèn luyện, đã lên đường nhập ngũ, trở lại quê hương, kề vai sát cánh cùng đồng chí, đồng bào, xông pha trên khắp các chiến trường, góp phần giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước. Nhiều học sinh miền Nam nỗ lực học tập, rèn luyện, phấn đấu, trở thành những cán bộ lãnh đạo cấp cao của Đảng, Nhà nước, các tướng lĩnh quân đội, công an, các nhà giáo, bác sĩ, nhà khoa học, doanh nhân thành đạt, các văn nghệ sĩ tiêu biểu… đã và đang mang sức lực, trí tuệ cống hiến cho công cuộc đổi mới, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.

Nhìn lại chặng đường 70 năm qua, đặc biệt sau ngày giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước, Bắc Nam sum họp một nhà; Thanh Hoá đã nhanh chóng khắc phục hậu quả chiến tranh, đẩy mạnh phát triển kinh tế – xã hội, đạt được những thành tựu to lớn, toàn diện trên tất cả các lĩnh vực. Kinh tế liên tục tăng trưởng, giai đoạn 2021 – 2023 tăng 9,69%; 9 tháng năm 2024 tăng 12,46%. Quy mô nền kinh tế đứng thứ 8 cả nước. Thu ngân sách hằng năm luôn vượt dự toán; 9 tháng năm 2024, thu gần 47 ngàn tỷ đồng. Kết cấu hạ tầng kinh tế – xã hội được đầu tư và ngày càng hoàn thiện. Văn hóa – xã hội chuyển biến tiến bộ; quốc phòng – an ninh được giữ vững. Công tác xây dựng, chỉnh đốn Đảng và hệ thống chính trị đạt nhiều kết quả quan trọng.

Trở lại Sầm Sơn hôm nay, chúng ta được chứng kiến những đổi thay rõ nét. Hạ tầng đô thị được đầu tư khang trang, hiện đại; nhiều khách sạn, nhà hàng, khu vui chơi giải trí được đầu tư, nâng cấp, tạo ra sức hấp dẫn mới cho du khách. Sầm Sơn hôm nay không chỉ là mảnh đất của lịch sử và huyền thoại, mà đang hướng đến đô thị du lịch trọng điểm quốc gia.

Cũng tại Sầm Sơn, trước nguyện vọng của cán bộ, chiến sĩ, học sinh miền Nam và Nhân dân Thanh Hóa, mong muốn xây dựng công trình lưu giữ những hình ảnh, hiện vật về một giai đoạn lịch sử hào hùng của dân tộc, biểu tượng sáng ngời của chân lý “Nước Việt Nam là một, dân tộc Việt Nam là một”; tỉnh Thanh Hóa đã quyết định đầu tư dự án Khu lưu niệm đồng bào, cán bộ, chiến sĩ và học sinh miền Nam tập kết ra Bắc tại phường Quảng Tiến, thành phố Sầm Sơn.

Sau gần 2 năm khởi công xây dựng, các hạng mục công trình khu A đã hoàn thành, nổi bật là Cụm tượng đài Con tàu tập kết và bức phù điêu hình cánh cung. Đây là công trình có ý nghĩa lịch sử, nhân văn sâu sắc, là “địa chỉ đỏ” giáo dục truyền thống cách mạng, tinh thần yêu nước cho các thế hệ người Việt Nam, điểm đến hấp dẫn của du khách trong và ngoài nước khi đến Sầm Sơn.

Phát biểu tại lễ kỷ niệm, đồng chí Nguyễn Trọng Nghĩa, Ủy viên Bộ Chính trị, Bí thư Trung ương Đảng, Trưởng Ban Tuyên giáo Trung ương: Để phát huy sức mạnh của truyền thống lịch sử văn hóa, tinh thần tự lực, tự cường và sức mạnh khối đại đoàn kết toàn dân tộc, phát huy mạnh mẽ ý nghĩa lịch sử to lớn của sự kiện tập kết ra Bắc, các tỉnh thành trên cả nước, nhất là các tỉnh, thành phố có vai trò quan trọng trong tập kết ra Bắc như Thanh Hóa, Đồng Tháp, Cà Mau, Bình Định, Quảng Ngãi, Quảng Trị, Hải Phòng, Nam Định, Thái Bình… cần tăng cường hơn nữa mối quan hệ hợp tác, gắn kết chặt chẽ, hiệu quả; trong chiến tranh chúng ta đã nhường cơm sẻ áo, trong hòa bình chúng ta phải chung sức, đồng lòng, phát huy tối đa sức mạnh mỗi địa phương và tương trợ lẫn nhau vì một nước Việt Nam phát triển và hội nhập.

Tiếp tục làm tốt công tác chăm lo đời sống vật chất và tinh thần cho các gia đình chính sách, thân nhân cán bộ, chiến sỹ miền Nam tập kết ra Bắc; những gia đình có công lao đóng góp lớn trong nuôi dưỡng đồng bào, chiến sỹ và học sinh miền Nam tập kết, phát huy truyền thống “uống nước nhớ nguồn” của dân tộc Việt Nam.

Đồng chí Nguyễn Trọng Nghĩa mong rằng: Đẩy mạnh tuyên truyền về tầm vóc và ý nghĩa lịch sử của sự kiện tập kết ra Bắc để lan tỏa sâu rộng trong toàn Đảng và quần chúng Nhân dân, nhất là thế hệ trẻ về sự lãnh đạo đúng đắn của Đảng, của Chủ tịch Hồ Chí Minh; sự hy sinh, cống hiến to lớn của các bậc tiền bối cách mạng, của các anh hùng liệt sĩ và nhân dân ta; lòng tự hào về truyền thống văn hóa tốt đẹp và sức mạnh nội sinh của dân tộc; vận dụng, phát huy những bài học kinh nghiệm của sự kiện tập kết ra Bắc trong thực hiện chiến lược xây dựng, rèn luyện thế hệ cách mạng cho đời sau, phát triển nguồn nhân lực, giáo dục và đào tạo… đáp ứng yêu cầu ngày càng cao của cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ tư, của sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc trong tình hình mới.

Các cấp ủy đảng, chính quyền tỉnh Thanh Hóa tiếp tục quan tâm phát huy hiệu quả giá trị của công trình Khu lưu niệm đồng bào, cán bộ, chiến sĩ và học sinh miền Nam tập kết ra Bắc đến đông đảo các tầng lớp Nhân dân. Bởi, đây là nơi lưu giữ ký ức một thời hào hùng của quân và dân ta, là niềm vinh dự, tự hào của Đảng bộ, chính quyền, quân và dân tỉnh Thanh Hóa, của thành phố Sầm Sơn được Đảng và Bác Hồ tin tưởng giao nhiệm vụ là điểm tiếp nhận đầu tiên đón đồng bào, cán bộ, chiến sỹ và con em miền Nam tập kết ra Bắc. Với tình cảm và trách nhiệm, mong rằng cán bộ, đồng bào miền Nam, các nhà khoa học, chuyên gia, Nhân dân cả nước tiếp tục sưu tầm, bổ sung tư liệu vào Khu lưu niệm, để nơi đây thực sự trở thành một “địa chỉ đỏ” trong giáo dục truyền thống cách mạng, là điểm đến hấp dẫn du khách trong và ngoài nước.