- Sáng tháng Bảy, sương mờ giăng trên triền dốc Dốc Bà Đắc, những bước chân lặng lẽ hoà vào nhịp thở của đất trời như một bản nhạc thiêng tri ân. Không kèn, không trống, không lời ồn ào, chỉ có sự lắng đọng của lòng người trước những phần mộ chưa biết tên, những ngọn nến nhỏ cháy trong chiều gió và trong tận cùng xúc cảm. Giữa nghĩa trang trầm mặc, ký ức về những người đã ngã xuống hiện về không bằng lời, mà bằng sự im lặng đầy thành kính. Một ngày chuẩn bị, không chỉ cho một buổi lễ, mà còn cho một lời hứa lặng thầm – sống tiếp và gìn giữ, thay cho những người đã hóa thân vào đất mẹ quê hương.Dốc Bà Đắc, ngày 20 tháng 7 năm 2025
Một ngày lặng thầm, thấm đẫm ý nghĩa tri ân.
Sáng sớm. Sương mù còn giăng mỏng trên những tán cây ven triền dốc. Mưa tháng Bảy – tháng của tưởng nhớ và biết ơn – vẫn lặng lẽ rơi, từng giọt chạm vào đất, vào lá, vào lòng người. Trong cái se lạnh của buổi sớm miền biên viễn, cán bộ, chiến sĩ Sư đoàn 330 bắt đầu một ngày công tác đặc biệt: Chuẩn bị cho lễ kỷ niệm 78 năm Ngày Thương binh – Liệt sĩ (27/7/1947 – 27/7/2025) và lễ truy điệu, an táng các hài cốt liệt sĩ, chuyên gia quân tình nguyện Việt Nam hy sinh tại Campuchia.
Từ lúc tinh mơ, các bộ phận được phân công đã có mặt đầy đủ. Những bộ quân phục thấm sương. Những bước chân âm thầm nhưng dứt khoát. Ánh mắt mỗi người ánh lên sự nghiêm cẩn và niềm tự hào khó diễn tả. Không cần lời nhắc, ai nấy đều hiểu: Đây là một ngày không dành cho sự hối hả, mà dành cho sự lắng đọng. Lắng đọng để tri ân. Lắng đọng để tiếp nối.
Trong không gian linh thiêng của nghĩa trang, từng hành động nhỏ đều được thực hiện bằng cả tấm lòng thành kính. Trước mỗi phần mộ, những ngọn nến tri ân được đặt ngay ngắn – 9.390 ngọn nến tượng trưng cho 9.390 linh hồn đã hóa thành bất tử, soi sáng cho hành trình ký ức của một dân tộc biết ơn. Có những bia mộ không tên, chỉ lặng lẽ ghi dòng chữ “Liệt sĩ chưa biết tên”. Dừng lại trước một ngôi mộ như thế, đứng lặng trong vài phút. Không rõ là khói nhang bảng lảng trong gió khiến khóe mắt cay xè, hay vì nỗi xúc động trào dâng. Từng nén nhang được thắp lên không chỉ để tưởng nhớ mà còn như một lời xin lỗi và biết ơn từ mãi đời sau dành cho những người đã hy sinh mà không cần ai nhớ mặt, gọi tên. Có lẽ, không một ngôn từ nào đủ để nói hết sự tri ân – chỉ còn lại hành động lặng thầm và sự cúi đầu thành kính.
Chiều dần buông, mặt trời khuất sau dãy núi Cấm. Nghĩa trang Dốc Bà Đắc nhuộm một màu hoàng hôn lặng lẽ. Công tác chuẩn bị gần như đã hoàn tất. Những hàng nến tri ân đã được xếp ngay hàng thẳng lối. Lễ đài đã sẵn sàng. Những tấm bia như sáng lên sau lớp bụi thời gian. Mỗi người đều cảm nhận được một điều gì đó rất thiêng liêng đang hiện hữu – như thể các anh, các chú đang dõi theo, chứng kiến sự trở về trong danh dự và yêu thương.
Ngày mai, 81 hài cốt liệt sĩ vừa được quy tập trong nước và tại các tỉnh của Vương quốc Campuchia sẽ chính thức an nghỉ. Cờ Tổ quốc sẽ phủ lên từng phần mộ. Hoa trắng sẽ rơi trong tiếng nhạc trầm hùng và phút mặc niệm nghẹn ngào. Với những chiến sĩ đang âm thầm chuẩn bị giữa nghĩa trang hôm nay, đây không chỉ là một buổi lễ tưởng niệm. Đó còn là một lời hứa lặng thầm:
Sẽ sống cho xứng đáng.
Sẽ tiếp bước với lòng thành kính.
Để không phụ những người đã ngã xuống.
Và không phụ một thời đã hóa thành bất tử.