Khánh Hòa đẩy mạnh phát triển kinh tế biển bền vững gắn với quốc phòng, an ninh trong tình hình mới

Khánh Hòa không chỉ có đầy đủ điều kiện thuận lợi để tiến ra biển, khai thác nguồn lợi từ biển mà còn kết hợp phát triển kinh tế biển gắn với quốc phòng- an ninh của Tổ quốc. Với vị trí, tiềm năng vốn có, Khánh Hòa đã vận dụng sáng tạo đường lối, chủ trương của Đảng vào thực tiễn phát triển kinh tế biển bền vững gắn với quốc phòng, an ninh trong tình hình mới.

Quán triệt Nghị quyết 36-NQ/TW ngày 22/10/2018 của Ban Chấp hành Trung ương khóa XII, về “Chiến lược phát triển bền vững kinh tế biển Việt Nam đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045” đã xác định quan điểm: “Việt Nam phải trở thành quốc gia mạnh về biển, giàu từ biển, phát triển bền vững, thịnh vượng, an ninh và an toàn; phát triển bền vững kinh tế biển gắn liền với bảo đảm quốc phòng, an ninh, giữ vững độc lập, chủ quyền và toàn vẹn lãnh thổ, tăng cường đối ngoại, hợp tác quốc tế về biển, góp phần duy trì môi trường hoà bình, ổn định cho phát triển”.

Tỉnh ủy Khánh Hòa đã ban hành Chương trình hành động của Ban Chấp hành Đảng bộ tỉnh thực hiện Nghị quyết số 36 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XII về “Chiến lược phát triển bền vững kinh tế biển Việt Nam đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045” trên địa bàn tỉnh và yêu cầu các cấp tổ chức quán triệt và đề ra chương trình, kế hoạch, biện pháp phát triển các ngành kinh tế biển. Cùng với đó, nhờ chính sách đặc thù từ Trung ương, đặc biệt là Nghị quyết số 09 của Bộ Chính trị về xây dựng, phát triển tỉnh Khánh Hòa đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045 đã nhấn mạnh các quan điểm: Xây dựng và phát triển Khánh Hòa trở thành thành phố trực thuộc Trung ương vào năm 2030, phù hợp với vị trí chiến lược đặc biệt quan trọng về kinh tế – xã hội, quốc phòng, an ninh, bảo vệ chủ quyền quốc gia về biển, đảo của Tổ quốc, trung tâm kết nối vùng, cửa ngõ chính ra Biển Đông của vùng Tây Nguyên và khu vực duyên hải Nam Trung Bộ; xây dựng và phát triển Khánh Hòa phải trên cơ sở phát triển bền vững kinh tế biển và khai thác, sử dụng hiệu quả, bền vững tài nguyên biển. Đồng thời, khai thác và phát huy tối đa các tiềm năng, lợi thế cho phát triển với kinh tế biển là nền tảng, du lịch là ngành kinh tế mũi nhọn; công nghiệp chế biến, chế tạo công nghệ cao, dịch vụ logistics, công nghiệp năng lượng, kinh tế số là đột phá. Nhờ triển khai đồng bộ các giải pháp, sản lượng thủy sản 6 tháng đầu năm 2025 đạt hơn 138.000 tấn (khai thác 117.000 tấn, nuôi trồng 21.000 tấn), kim ngạch xuất khẩu đạt 408,68 triệu USD. Kinh tế biển và ven biển của Khánh Hòa đã đóng góp đến 80% GRDP của tỉnh, với các trụ cột: Dịch vụ du lịch biển, thủy sản, công nghiệp đóng tàu, dịch vụ cảng biển và logistics, công nghiệp năng lượng… Trong 9 tháng của năm 2025, ngành du lịch đón hơn 14,1 triệu lượt khách, tăng 16,5% so với cùng kỳ năm 2024 (đạt gần 90% kế hoạch), trong đó, khách quốc tế ước đạt hơn 4,3 triệu lượt, tăng 18,7% so với cùng kỳ. Tổng doanh thu du lịch ước đạt hơn 56.540 tỷ đồng, tăng 19,2% so với cùng kỳ.

Tỉnh ủy, Ủy ban nhân dân tỉnh đã lãnh đạo triển khai thực hiện thắng lợi Nghị quyết số 02, ngày 1/10/2001; Chương trình hành động số 27, ngày 22/12/2008 về “Xây dựng tỉnh Khánh Hòa thành khu vực phòng thủ cơ bản, liên hoàn vững chắc trong tình hình mới”. Đồng thời, Tỉnh đã chỉ đạo các ngành, các đơn vị quân sự đóng quân trên địa bàn tỉnh như Vùng 4 Hải quân, Học viện Hải quân, Bộ đội Biên phòng phối hợp chặt chẽ với các đoàn thể chính trị-xã hội và địa phương trong việc tuyên truyền giáo dục cho ngư dân, các chủ thuyền nâng cao nhận thức, phòng, chống khai thác hải sản bất hợp pháp, đồng thời gắn phát triển kinh tế với nhiệm vụ bảo vệ chủ quyền trên biển. Bộ đội Biên phòng tỉnh, bộ đội Hải quân Vùng 4 đã tích cực tham mưu cho cấp chính quyền địa phương, đồng thời phối hợp chặt chẽ với các ngành, đấu tranh, ngăn chặn và xử lý làm thất bại mọi âm mưu, thủ đoạn hoạt động của địch xâm phạm chủ quyền, phát hiện nhiều vụ vi phạm về an ninh, trật tự các vùng biển, buôn lậu trên biển; dùng chất nổ, chất độc hại đánh bắt cá; tranh chấp ngư trường, thực hiện có hiệu quả Chương trình kinh tế biển và hoàn thành tốt nhiệm vụ được giao, tạo điều kiện cho các ngành kinh tế chủ động, tích cực phát triển khai thác tiềm năng của biển, bảo vệ vững chắc chủ quyền an ninh biên giới quốc gia – giữ vững an ninh chính trị- trật tự an toàn xã hội trên vùng biển. Nghị quyết Đại hội đại biểu Đảng bộ tỉnh Khánh Hòa lần thứ I, nhiệm kỳ 2025 – 2030 xác định: “Tăng cường công tác quốc phòng, an ninh; xây dựng khu vực phòng thủ tỉnh vững chắc; kết hợp chặt chẽ, hài hòa giữa phát triển kinh tế, văn hóa, xã hội, bảo vệ môi trường với củng cố quốc phòng, an ninh, nâng cao hiệu quả hoạt động đối ngoại và hội nhập quốc tế. Xây dựng đặc khu Trường Sa trở thành trung tâm kinh tế, văn hóa, xã hội trên biển của cả nước; là pháo đài vững chắc bảo vệ chủ quyền biển, đảo của Tổ quốc”.

Với vị trí địa bàn chiến lược quan trọng Khánh Hòa thường xuyên phải đối mặt với các thế lực thù địch lợi dụng vấn đề kinh tế biển để xuyên tạc chính sách đối ngoại và quốc phòng. Một bộ phận người dân và ngư dân chưa nhận thức đầy đủ về vị trí chiến lược và tầm quan trọng của việc kết hợp phát triển kinh tế với bảo vệ chủ quyền biển đảo. Một số người còn có tâm lý chủ quan hoặc chỉ tập trung vào lợi ích kinh tế trước mắt mà chưa chú trọng đến trách nhiệm quốc phòng an ninh. Tình trạng ngư dân vi phạm các quy định về khai thác thủy sản, đặc biệt là khai thác bất hợp pháp, không báo cáo và không theo quy định (IUU), vẫn diễn ra. Điều này không chỉ gây thiệt hại về kinh tế mà còn ảnh hưởng đến uy tín quốc tế và công tác quản lý an ninh trên biển của Việt Nam. Phát huy thành tích đã đạt được, để đến năm 2050, tỉnh Khánh Hòa đặt mục tiêu phấn đấu trở thành một trung tâm kinh tế biển lớn của cả nước; phát triển kinh tế biển bền vững gắn với củng cố quốc phòng an ninh, xây dựng thế trận lòng dân trên biển, Khánh Hòa sẽ tiếp tục thực hiện tốt một số giải pháp sau:

Một là, tuyên truyền, nâng cao nhận thức, cho cán bộ, đảng viên, quần chúng nhân dân về ý nghĩa, vai trò, tầm quan trọng phát triển kinh tế bền vững gắn với quốc phòng an ninh.

Đây là một giải pháp quan trọng, thường xuyên của Đảng bộ tỉnh Khánh Hòa (sau khi sáp nhập 2 tỉnh Khánh Hòa và Ninh Thuận) nhằm tạo nên sự thống nhất cao trong cán bộ, đảng viên và các tầng lớp nhân dân về Nghị quyết hội nghị lần thứ tám Ban Chấp hành Trung ương đảng khóa XII về Chiến lược phát triển bền vững kinh tế biển Việt Nam đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045. Công tác tuyên truyền tập trung vào việc giáo dục, nâng cao nhận thức, phổ biến các văn bản pháp luật về biển, đảo của Nhà nước ta và Luật Biển quốc tế, Luật Biển Việt Nam; khẳng định chủ quyền, quyền chủ quyền và quyền tài phán của Việt Nam đối với quần đảo Hoàng Sa và quần đảo Trường Sa thông qua hình thức phối hợp tổ chức các hội nghị, hội thảo quốc tế chuyên đề tại tỉnh Khánh Hòa. Để đạt hiệu quả cao, cần vận dụng đa dạng hình thức, biện pháp tuyên truyền; tiếp tục đổi mới, nâng cao chất lượng công tác giáo dục, bồi dưỡng, phổ biến kiến thức quốc phòng và an ninh cho cán bộ, đảng viên, quần chúng nhân dân đặc biệt là ngư dân vươn khơi bám biển; phát huy hơn nữa hiệu quả của các phương tiện thông tin đại chúng, mạng xã hội làm chuyển biến ý thức, trách nhiệm, nghĩa vụ của mình đối với phát triển kinh tế biển bền vững gắn với quốc phòng, an ninh. Từ đó đoàn kết, chung sức đồng lòng quyết tâm làm chủ, bảo vệ biển, đảo thiêng liêng của Tổ quốc.

Hai là, hoàn thiện hệ thống cơ chế, chính sách nhằm tăng cường khả năng bám biển của ngư dân.

Ngư dân bám biển còn là những “cột mốc sống” vững vàng, góp phần khẳng định và bảo vệ chủ quyền biển đảo thiêng liêng của Tổ quốc. Chính vì thế Đảng, Nhà nước, Tỉnh ủy Khánh Hòa cần có những chính sách theo hướng trên cơ sở tổ chức lại nghề cá, hiện đại hóa và công nghiệp hóa nghề cá, nhất là đánh cá xa bờ, từng bước chuyển từ “nông dân đánh cá” sang “công nhân đánh cá”. Đẩy mạnh thực hiện các gói hỗ trợ tín dụng ưu đãi để ngư dân đóng mới, nâng cấp tàu vỏ thép hiện đại; đồng thời chi trả kịp thời kinh phí hỗ trợ nhiên liệu cho các chuyến biển xa bờ. Đầu tư xây dựng, nâng cấp hệ thống âu tàu, cảng cá và khu neo đậu tránh trú bão an toàn làm điểm tựa vững chắc cho ngư dân. Số hóa dữ liệu biển và ứng dụng công nghệ giám sát hành trình (VMS) tiên tiến để vừa quản lý khai thác theo quy định IUU, vừa hỗ trợ cứu hộ cứu nạn kịp thời. Thực hiện mô hình phối hợp giữa lực lượng Hải quân, Cảnh sát biển và tổ đội đoàn kết sản xuất trên biển để ngư dân an tâm sản xuất gắn với bảo vệ chủ quyền. Triển khai các đề án hỗ trợ nhà ở, bảo hiểm và cải thiện đời sống cho gia đình ngư dân tại đất liền, tạo hậu phương vững chắc cho người đi biển. Ngư dân ra biển với tâm thế mới, có tổ chức chặt chẽ, liên thông liên lạc, không phải chỉ mưu sinh mà còn là lực lượng không thể thiếu trong bảo đảm an ninh, chủ quyền vùng biển quốc gia.

Ba là, kết hợp chặt chẽ giữa thúc đẩy nhanh quá trình dân sự, xây dựng thế trận lòng dân trên biển vững mạnh, đủ khả năng bảo vệ chủ quyền quốc gia trên biển

Dân sự hóa các vùng biển, đảo, tổ chức dân cư, tổ chức sản xuất nhằm khai thác có hiệu quả các nguồn tài nguyên trên biển, đồng thời cũng là tiền đề để xây dựng, củng cố và phát huy lực lượng tại chỗ phục vụ chiến lược quốc phòng – an ninh trên biển. Đây là chủ trương chiến lược có ý nghĩa vô cùng quan trọng đối với sự nghiệp bảo vệ chủ quyền biển, đảo của đất nước. Chủ trương này đã và đang được hiện thực hóa trở thành cơ chế chính sách đối với tỉnh Khánh Hòa. Theo Nghị quyết số 1667/NQ-UBTVQH15 ngày 16/6/2025 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội về việc sắp xếp các đơn vị hành chính cấp xã của tỉnh Khánh Hòa năm 2025, có hiệu lực ngày 1/7/2025, tỉnh Khánh Hòa mới có 65 đơn vị hành chính cấp xã, gồm 64 xã, phường và 1 đặc khu là Trường Sa (được sắp xếp toàn bộ diện tích tự nhiên, quy mô dân số của thị trấn Trường Sa, xã Song Tử Tây và xã Sinh Tồn). Được sự quan tâm đặc biệt của Đảng, Nhà nước, quân đội và đồng bào cả nước, đặc khu Trường Sa ngày càng “mạnh về phòng thủ, tốt về lối sống, đẹp về cảnh quan môi trường”. Quân và dân đặc khu Trường Sa đang nỗ lực triển khai nhiều nhiệm vụ then chốt: tập trung xây dựng hậu cần nghề cá hiện đại; phát triển ngư nghiệp và kinh tế biển bền vững; mở rộng các hoạt động dịch vụ biển, hỗ trợ dân sự; gắn phát triển kinh tế – xã hội với củng cố quốc phòng – an ninh; giữ vững chủ quyền theo luật pháp Việt Nam và Công ước Liên hợp quốc về Luật Biển (UNCLOS 1982)… Trường Sa không chỉ là điểm tựa chiến lược, mà còn là nơi nuôi dưỡng khát vọng vươn ra biển lớn của dân tộc Việt Nam.

Bốn là, các đơn vị kinh tế biển và ven biển phải có trách nhiệm đóng góp xây dựng lực lượng quốc phòng-an ninh tỉnh vững mạnh gắn với hệ thống an ninh quốc gia

Đây là vấn đề khó liên quan đến lợi nhuận kinh tế của từng doanh nghiệp. Song đó cũng là vấn đề “cần và đủ” trong điều kiện tình hình hiện nay, khi biển Đông nói chung, quần đảo Trường Sa thuộc tỉnh Khánh Hòa nói riêng đang diễn biến phức tạp. Vì vậy, quá trình thiết lập xây dựng và phát triển các khu kinh tế biển và ven biển cần có những điều kiện quy định cụ thể về nhiệm vụ quốc phòng- an ninh cho mỗi chủ thể sản xuất kinh doanh. Đối với những đơn vị kinh tế đã và đang hoạt động cần có những chính sách bổ sung những điều khoản liên quan đến lợi ích cả về kinh tế và quốc phòng, khuyến khích các đơn vị kinh tế tham gia đóng góp cả về con người và tài chính, gắn quyền lợi kinh tế với trách nhiệm quốc phòng an ninh đối với các chủ thể sản xuất kinh doanh kinh tế ven biển. Phát triển mạnh kinh tế biển và bảo đảm tốt an ninh, quốc phòng trên vùng biển Khánh Hoà đòi hỏi phải huy động tối đa lực luợng lao động của các ngành kinh tế biển. Phát triển kinh tế biển mạnh không có nghĩa là chạy theo chỉ tiêu tăng trưởng kinh tế đơn thuần mà điều quan trọng là phải có trách nhiệm tham gia xây dựng lực lượng và thế trận phòng thủ địa phương, giải quyết các vấn đề bức xúc của người lao động cũng như bảo vệ môi trường sinh thái và nguồn lợi từ biển. Đầu tư xây dựng cơ sở hạ tầng sẵn sàng đối phó với những tình huống phức tạp xảy ra trên biển. Xây dựng hệ thống nhà ở, tường, kè chống sói mòn trên các đảo, quần đảo, đầu tư xây dựng các công trình đảm bảo đời sống cho bộ đội và nhân dân đang sinh sống trên quần đảo Trường Sa.

Năm là, tăng cường mở rộng quan hệ đối ngoại, hợp tác quốc tế về phát triển kinh tế biển bền vững

Tăng cường đối ngoại, hợp tác quốc tế về biển nói chung, phát triển kinh tế biển nói riêng, góp phần duy trì môi trường hòa bình, ổn định cho phát triển, xây dựng vùng biển hòa bình, hợp tác, hữu nghị cùng phát triển trên cơ sở tôn trọng chủ quyền, toàn vẹn lãnh thổ, không can thiệp vào công việc nội bộ của nhau, bình đẳng, cùng có lợi và tôn trọng pháp luật Việt Nam và các chuẩn mực chung của luật pháp quốc tế. Tăng cường hợp tác quốc tế trong điều tra cơ bản về biển và hải đảo; đào tạo nhân lực; khai thác tiềm năng tài nguyên để phát triển kinh tế biển, đặc biệt là năng lượng tái tạo và các ngành kinh tế biển mới; cứu hộ, cứu nạn; đẩy mạnh hợp tác về phát triển nguồn nhân lực quản trị biển, ứng dụng khoa học, công nghệ vào bảo vệ môi trường biển, phòng, chống thiên tai, thích ứng với biến đổi khí hậu, nước biển dâng. Trong quá trình hợp tác quốc tế về phát triển kinh tế biển phải kết hợp chặt chẽ với quốc phòng an ninh, giữ vững chủ quyền quốc gia trên biển.

Phát triển bền vững kinh tế biển gắn với quốc phòng an ninh trên biển không chỉ là chiến lược phát triển riêng của Khánh Hòa mà còn là nền tảng để Việt Nam tiến bước vững chắc trên con đường trở thành quốc gia mạnh về biển, giàu từ biển trong tương lai không xa.