Ninh Bình: Xây dựng thương hiệu Di sản gắn với phát triển du lịch bền vững

Về dự với Hội thảo với trên 150 các nhà khoa học, chuyên gia, Đại sứ đặc mệnh toàn quyền, lãnh đạo các cơ quan quản lý nhà nước, các viện nghiên cứu, trường ĐH trong và ngoài nước.

Đoàn Chủ tọa hội thảo có: Ông Trần Song Tùng, UV BTV Tỉnh uỷ, Phó Chủ tịch Thường trực UBND tỉnh; GS.TS Nguyễn Văn Kim, Phó Chủ tịch Hội đồng Di sản Văn hóa Quốc gia, thành viên Uỷ ban Di sản Thế giới; Bùi Văn Mạnh, TUV, Giám đốc Sở Du lịch Ninh Bình; PGS.TS. Nguyễn Văn Hiệu, Hiệu Trưởng Trường Khoa học liên ngành và Nghệ thuật; Đào Quyền Trưởng, Phó Cục trưởng Cục Ngoại Vụ và Ngoại giao Văn hóa, Phó Tổng Thư ký Ủy ban Quốc gia UNESCO Việt Nam, Bộ Ngoại giao; PGS.TS. Nguyễn Hồng Thục, Đại học Quốc gia Hà Nội; TS. Giovanni Bausani, Tổ chức Santagata Foundation.

Phát biểu khai mạc hội thảo quốc tế “Giá trị thương hiệu Quần thể danh thắng Tràng An gắn với chính sách bảo tồn Di sản và phát triển du lịch bền vững”, Ông Trần Song Tùng, UVBTV tỉnh ủy, Phó chủ tịch Thường trực UBND tỉnh Ninh Bình cho biết, tỉnh Ninh Bình sở hữu hệ sinh thái di sản phức hợp bao gồm: di sản văn hóa, di sản định cư, cảnh quan thiên nhiên và đa dạng sinh học…

Hiện nay, toàn tỉnh có gần 5.000 di tích, trong đó có 8 di tích quốc gia đặc biệt, 33 di sản văn hóa phi vật thể quốc gia, cùng một Di sản Văn hóa và Thiên nhiên Thế giới – Quần thể danh thắng Tràng An. Đây không chỉ là sự cộng hưởng về tiềm năng di sản, du lịch, công nghiệp và nông nghiệp công nghệ cao, mà còn là sự hội tụ nguồn lực con người, tri thức, hạ tầng, kết nối giao thông và thị trường.

Quần thể danh thắng Tràng An chính thức được UNESCO vinh danh là Di sản văn hóa và thiên nhiên thế giới vào năm 2014, Di sản hỗn hợp đầu tiên của Việt Nam và khu vực Đông Nam Á, đánh dấu cột mốc lịch sử quan trọng trong công cuộc phát triển kinh tế xã hội gắn với bảo tồn Di sản và khẳng định vị thế của Ninh Bình trên bản đồ di sản toàn cầu. Các yêu cầu, khuyến nghị của Ủy ban Di sản Thế giới được tỉnh Ninh Bình chỉ đạo thực hiện một cách nghiêm túc, có trách nhiệm. Các giá trị nổi bật toàn cầu của di sản được tôn trọng và gìn giữ, nhận thức của các cấp ủy, chính quyền địa phương và cộng đồng về vai trò, tầm quan trọng của di sản được nâng cao; công tác nghiên cứu khoa học được đẩy mạnh; công tác xúc tiến, quảng bá, diễn giải các giá trị của di sản gắn với phát triển du lịch thường xuyên được đổi mới. Đây là những giải pháp, hành động cụ thể là cam kết mạnh mẽ của tỉnh Ninh Bình nhằm đảm bảo tính toàn vẹn, tính xác thực và các giá trị nổi bật toàn cầu của di sản.

Năm 2024, tỉnh Ninh Bình đã phối hợp với Trường Khoa học liên ngành và Nghệ thuật (Đại học quốc gia Hà Nội) và các chuyên gia quốc tế thực hiện Đề án “Lượng giá giá trị kinh tế của Quần thể danh thắng Tràng An”. Kết quả của Đề án đã xác định tổng giá trị kinh tế của Quần thể danh thắng Tràng An được lượng hóa với giá trị khoảng 213 tỷ USD, bao gồm các nhóm giá trị cốt lõi như: Giá trị du lịch và giải trí; giá trị hệ thống kát (karst); giá trị đa dạng sinh học; giá trị khảo cổ; giá trị rừng đặc dụng Tràng An; giá trị văn hóa, tín ngưỡng tôn giáo; giá trị nghệ thuật biểu diễn dân gian; giá trị đất ở từ tác động của di sản vùng lõi và vùng đệm. Kết quả lượng giá cũng đi cùng với khuyến nghị 5 mô hình phát triển đặc thù và các chính sách và công ước quốc tế về bảo tồn di sản theo các chuẩn mực của UNESCO.

Phát biểu tại Hội thảo, Phó chủ tịch Trần Song Tùng nhấn mạnh: Xây dựng thương hiệu Di sản phát triển bền vững cần được xác định là quá trình dài hạn, đầu tư có chiến lược, sự cam kết, đồng hành của hệ thống chính trị và sự tham gia của toàn xã hội. Hội thảo này có ý nghĩa quan trọng trong việc tạo diễn đàn để các nhà khoa học, chuyên gia, nhà quản lý, doanh nghiệp và cộng đồng cùng chia sẻ tri thức, kinh nghiệm, giải pháp sáng tạo trong quản lý, bảo tồn và khai thác Di sản. Đây không chỉ là cơ hội để tỉnh Ninh Bình tiếp thu những bài học quý báu từ thực tiễn trong nước và quốc tế, mà còn là dịp để lan tỏa hình ảnh, giá trị và thương hiệu toàn cầu của Quần thể danh thắng Tràng An.

Thông qua hội thảo, tỉnh Ninh Bình kỳ vọng tiếp tục xây dựng tầm nhìn chung và những khuyến nghị thiết thực về cơ chế chính sách, trên cơ sở đó, đề ra “Văn kiện Tràng An”, văn bản mang ý nghĩa định hướng, vừa là sự chia sẻ bài học kinh nghiệm, vừa khẳng định cam kết và quyết tâm của tỉnh trong công tác quản lý, bảo tồn Di sản.

Tại Hội nghị, Phó chủ tịch Trần Song Tùng cũng đã nêu ra một số định hướng mang tính gợi mở để các chuyên gia, các nhà khoa học cùng tập trung thảo luận như sau: Thứ nhất, Đánh giá toàn diện giá trị thương hiệu Quần thể danh thắng Tràng An, thống nhất quan điểm về tầm quan trọng của việc bảo tồn Di sản, chọn lọc và đánh giá những thuận lợi, khó khăn và thách thức, đề xuất các hành động cụ thể nhằm điều chỉnh, bổ sung, hoạch định chiến lược phát triển bền vững bao trùm trong dài hạn của Di sản.

Thứ hai, Di sản Tràng An hướng tới mục tiêu lấy thiên nhiên là nền tảng, văn hóa là động lực và con người là trung tâm trong việc định hình tương lai bền vững. Điều này đòi hỏi một mô hình phát triển tổng hợp, trong đó có sự tương hỗ giữa bảo tồn di sản và phát triển dựa vào cộng đồng. Trên cơ sở tiếp tục hoàn thiện và thực hiện mô hình hợp tác công tư trong quản lý, bảo tồn và phát huy giá trị di sản; đẩy mạnh xã hội hóa trong phát huy các giá trị của di sản, hoàn thiện mô hình hợp tác: Nhà nước – Nhà khoa học – Doanh nghiệp – Người dân. Xác định con người là chủ thể, là mục tiêu của phát triển bền vững; nâng cao trách nhiệm của cả cộng đồng, tạo điều kiện cho người dân tham gia bảo vệ di sản, bảo tồn các di tích lịch sử – văn hóa, các di sản văn hóa phi vật thể, phát triển đa dạng sinh học, tạo việc làm và thu nhập tốt cho cộng đồng sống trong khu di sản.

Thứ ba, Quần thể danh thắng Tràng An là một trong những mô hình tiêu biểu về sự kết hợp thành công giữa phát triển kinh tế và du lịch bền vững mà vẫn có thể tôn trọng thiên nhiên, đảm bảo hài hòa lợi ích giữa người dân, Nhà nước và doanh nghiệp. Từ những kết quả đã đạt được có thể chia sẻ bài học kinh nghiệm về công tác quản lý, bảo tồn những giá trị của Di sản Tràng An hay câu chuyện thành công thông qua một văn kiện Tràng An hoặc một hiến chương kêu gọi tăng cường hợp tác với UNESCO, các cơ quan liên quan và các tổ chức quốc tế, khuyến khích trao đổi kiến thức chung và phổ biến mô hình Tràng An như một mô hình tham chiếu trong việc quản trị di sản tích hợp trên toàn thế giới.