Phát huy vai trò của đội ngũ trí thức trong phổ biến kiến thức khoa học và công nghệ

Liên hiệp Hội có hệ thống từ Trung ương đến địa phương với 156 hội thành viên, trong đó có 93 Hội ngành toàn quốc, 63 Liên hiệp Hội các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương và gần 500 tổ chức KH&CN ngoài công lập trực thuộc. Liên hiệp Hội có Quỹ Hỗ trợ sáng tạo kỹ thuật Việt Nam, Nhà xuất bản Tri thức, Báo Tri thức và Cuộc sống và gần 70 cơ quan tạp chí trong hệ thống.

Truyền thông và phổ biến kiến thức KH&CN là nhiệm vụ quan trọng và cũng là thế mạnh của Liên hiệp Hội và các hội thành viên, nơi tập hợp đội ngũ trí thức KH&CN, các chuyên gia giỏi, giàu kinh nghiệm và tâm huyết trong việc truyền bá kiến thức cho cộng đồng, người dân và xã hội. Giai đoạn 2020-2024, hoạt động truyền thông và phổ biến kiến thức đã có nhiều bước tiến và đạt được nhiều kết quả đáng ghi nhận.

Phát biểu tại hội thảo, PGS.TS Phạm Quang Thao, Phó Chủ tịch Liên hiệp Hội chia sẻ, phổ biến kiến thức khoa học và công nghệ là nhiệm vụ quan trọng, cốt lõi và cũng là thế mạnh của Liên hiệp Hội và các hội thành viên. Cùng với hoạt động tư vấn, phản biện, giám định xã hội, truyền thông và phổ biến kiến thức đã góp phần tạo ra bản sắc riêng có của đội ngũ trí thức khoa học và công nghệ thuộc hệ thống Liên hiệp Hội. Ảnh : MP

Các hội thành viên của Liên hiệp Hội có thế mạnh đặc biệt, là nơi tập hợp lực lượng trí thức, các nhà khoa học, các chuyên gia đông đảo trong nhiều ngành, lĩnh vực, có lợi thế trong việc triển khai các hoạt động phổ biến kiến thức KH&CN. Hoạt động phổ biến kiến thức KH&CN diễn ra thường xuyên, liên tục, được hội viên, xã hội và các cơ quan liên quan ghi nhận.

Mặc dù đạt được một số kết quả đáng ghi nhận, tuy nhiên công tác phổ biến kiến thức của Liên hiệp Hội và các tổ chức thành viên nhìn chung vẫn còn nhiều tồn tại, khó khăn: các chương trình, hoạt động phổ biến kiến thức chưa có sự liên kết giữa các hội thành viên, chưa có chiến lược, kế hoạch tổng thể, mục tiêu dài hạn cũng như mục tiêu cụ thể của toàn hệ thống…

Nhằm nâng cao vai trò và sức đóng góp của các nhà khoa học, trí thức, các tổ chức thành viên cũng như hệ thống Liên hiệp Hội trong công cuộc phổ biến kiến thức khoa học và công nghệ cho toàn dân trong thời gian tới, Liên hiệp Hội sẽ có kế hoạch/chương trình cụ thể triển khai hoạt động phổ biến kiến thức của Hội và các hội thành viên trong giai đoạn 2025-2030.

Tham luận tại Hội thảo, ông Lê Xuân Rao, Chủ tịch Liên hiệp các Hội Khoa học và kỹ thuật Hà Nội cho biết, thời gian qua, với chức năng nhiệm vụ được giao, Liên hiệp Hội Hà Nội đã nỗ lực cố gắng thúc đẩy hoạt động truyền thông, phổ biến kiến thức KH&CN; chủ động phối hợp với các hội thành viên, các tổ chức phi chính phủ… triển khai bước đầu đạt kết quả.

Tuy nhiên, hoạt động truyền thông, phổ biến kiến thức về KHCN trên địa bàn Hà Nội còn có những bất cập, chưa hình thành được ấn phẩm, bản tin truyền thông, phổ biến kiến thức KHCN; các hoạt động truyền thông, phổ biến kiến thức chủ yếu được tuyên truyền qua các kênh: Trang thông tin điện tử; tập huấn, hội nghị, hội thảo khoa học, các phương tiện thông tin đại chúng… nhưng chưa phong phú, chưa phản ánh kịp thời hoạt động KHCN thực tiễn đang diễn ra trên địa bàn Thành phố.

Một trong những nguyên nhân, đó là chưa có cơ chế chính sách đủ mạnh riêng cho hoạt động truyền thông, phổ biến kiến thức KHCN từ cấp Trung ương xuống các địa phương. Trong đó, Điều 48, Luật KH&CN năm 2013 đã được quy định rõ. Tuy nhiên, đến nay, kế hoach truyền thông, phổ biến kiến thức vẫn chưa được thống nhất trình cấp có thẩm quyền phê duyệt. Đây là nguyên nhân căn bản ảnh hưởng tới hiệu quả hoạt động của hoạt động truyền thông, phổ biến kiến thức tại các địa phương.

Theo ông Lê Xuân Rao, Liên hiệp Hội và các hội thành viên cần chủ động xây dựng kế hoạch tuyên truyền phổ biến kiến thức trong cả nhiệm kỳ và từng năm, chú trọng tuyên truyền về tiến bộ khoa học kỹ thuật góp phần phát triển kinh tế, văn hóa, xã hội; đồng thời tuyên truyền ngăn chặn những sản phẩm, công nghệ lạc hậu, gây nguy hại đến sức khỏe con người, môi trường, an ninh, quốc phòng.

Đại diện địa phương, ông Bùi Văn Thắng, Chủ tịch Liên hiệp Hội tỉnh Hòa Bình cho biết: Trong những năm qua, Liên hiệp Hội tỉnh Hòa Bình đã xác định hoạt động phổ biến kiến thức khoa học và công nghệ là một trong những nhiệm vụ quan trọng trong kế hoạch hằng năm của đơn vị, đặc biệt phát huy vai trò của đội ngũ trí thức trong công tác này.

Do vậy, dù gặp rất nhiều khó khăn về kinh phí, cơ sở vật chất kỹ thuật, biên chế để thực hiện nhiệm vụ phổ biến kiến thức, song trong cơ quan thường trực Liên hiệp Hội tỉnh Hòa Bình đã luôn động viên, khuyến khích các hội thành viên tham gia tích cực phổ biến kiến thức KH&CN, pháp luật,… cho nhân dân, đồng bào vùng sâu, vùng xa, vùng dân tộc thiểu số của tỉnh.

Trong công tác phổ biến kiến thức và truyền thông KH&CN, Liên hiệp Hội Hòa Bình chú trọng đến nhiều hình thức và các kênh truyền thông như: Phổ biến kiến thức qua thực hiện nhiệm vụ nghiên cứu và chuyển giao KH&CN, qua hình thức tập huấn kỹ thuật, hình thức truyền thông qua báo đài, qua các trang thông tin điện tử, qua mạng xã hội.

Để phát huy hiệu quả các hoạt động của Liên hiệp Hội trong thời gian tới, ông Bùi Văn Thắng cho rằng, Liên hiệp Hội phải là nơi tổ chức duy trì hoạt động thống nhất cho các Hội thành viên về hoạt động tuyên truyền phố biến KH&CN phù hợp với từng gia đoạn phát triển của đất nước.

Đồng thời, Liên Hiệp hội là nơi quy tụ tất cả các đầu mối trí thức KH&CN của toàn quốc, tập hợp được đội ngũ chuyên gia có năng lực, uy tín để thực hiện triển khai nhiệm vụ tuyển truyền phổ biến KH&CN cho các địa phương cho các vùng miền theo quy hoạch. Để từ đó các tỉnh, thành phố thấy được tầm quan trong của hệ thống Liên hiệp Hội trong sự phát triển công tác truyền thông, phổ biến kiến thức của tỉnh, thành phố./.