- Thêm một lần nhắc đến tên người anh hùng Mai Ngọc Thoảng là thêm một lần thế hệ trẻ chúng ta ghi nhớ công ơn của ông, một người chiến sĩ anh hùng kiên trung, mưu trí trên dòng sông Thạch Hãn năm xưa và người cựu chiến binh tận tuỵ vì nhân dân trong thời kỳ đổi mới. Người chiến sĩ anh hùng kiên trung, mưu trí trên dòng sông Thạch Hãn
Mai Ngọc Thoảng sinh năm 1953, dân tộc Mường, quê ở xã Ngọc Trạo, huyện Thạch Thành, tỉnh Thanh Hóa. Sinh ra trong một gia đình giàu truyền thống cách mạng và lớn lên trên mảnh đất Chiến khu du kích Ngọc Trạo, chàng thanh niên Mai Ngọc Thoảng đã sớm giác ngộ lý tưởng cách mạng. Mai Ngọc Thoảng có bố là chiến sĩ chiến dịch Điện Biên, em trai là liệt sĩ Mai Ngọc Thịnh, hi sinh tại chiến trường biên giới Tây Nam, anh chị em trong gia đình đều là đảng viên Đảng Cộng sản Việt Nam. Mai Ngọc Thoảng lớn lên trong nền tảng giáo dục của gia đình, thầy cô, anh là một thanh niên có đạo đức trong sáng, chịu khó, khiêm tốn, giản dị. Ngay từ khi còn ngồi trên ghế nhà trường và khi còn niên thiếu anh đã tích cực tham gia các hoạt động tại địa phương như: đắp đê chống lũ, ngăn mặn, đào hào giao thông…
Không chịu được cảnh nước nhà bị xâm chiếm, chia cắt, nhân dân lầm than, cơ cực, đau thương, mất mát trước những trận đánh ác liệt của quân đội Mỹ, chàng thanh niên Mai Ngọc Thoảng vừa tròn 17 tuổi với sức vóc nhỏ bé đã làm đơn giấu gia đình, xung phong lên đường nhập ngũ vào ngày 27 tháng 12 năm 1970 để được trực tiếp cầm súng đánh giặc. Người thanh niên Mường khi đó sục sôi ý chí cách mạng, lên đường với tâm niệm trong lòng “Ra đi giữ trọn lời thề, chưa hết giặc Mỹ chưa về quê hương”.
Mai Ngọc Thoảng nhập ngũ vào đại đội 3, tiểu đoàn 612, sư đoàn 338, quân khu 3. Sau khi trải qua quá trình huấn luyện tại một số đơn vị, đến tháng 5 năm 1971 đồng chí được biên chế về trung đội 3 vô tuyến điện, đại đội 18, trung đoàn 46E thuộc mặt trận B5. Tháng 4 năm 1972, trung đoàn 46E được đổi tên thành trung đoàn bộ binh 48, thuộc sư đoàn bộ binh 320B (nay là sư đoàn bộ binh 390). Trung đoàn bộ binh 48 nằm trong sơ đồ chiến đấu của Sư đoàn bộ binh 320B, được điều động tham gia chiến dịch giải phóng Quảng Trị, chiến sĩ Mai Ngọc Thoảng chính thức được tham gia chiến đấu ở chốt giữ thành cổ. Vinh dự và tự hào khi chiến sĩ Mai Ngọc Thoảng đã được kết nạp Đảng ngày 12/5/1972 ngay trên mảnh đất Quảng Trị khói lửa.
Đồng chí Mai Ngọc Thoảng đang nối dây thông tin liên lạc trong chiến dịch 81 ngày đêm bảo vệ Thành cổ Quảng Trị
Năm 1972, chiến dịch Quảng Trị diễn ra trong điều kiện bom đạn hết sức ác liệt. Mặc dù toàn bộ thị xã Quảng Trị đã được giải phóng vào ngày 1/5/1972 nhưng để lấy lại tinh thần cho quân đội Việt Nam Cộng hoà và gây sức ép cho ta tại Hội nghị Paris, Mỹ đã tái chiếm Quảng Trị bằng tất cả lực lượng. Mục tiêu số 1 là chiếm lại thành cổ, đây là tiền đồn phòng thủ của Vùng I chiến thuật của Việt Nam Cộng hòa. Giành được Thành cổ sẽ có giá trị lớn về tính biểu tượng. Do vậy, Mỹ đặt mục tiêu bằng mọi giá phải cắm được cờ trên nóc thành cổ trước ngày 13/7/1972, trước khi Hội nghị 4 bên chính thức khai mạc tại Paris. Bởi vậy, chúng mở chiến dịch Lam Sơn 72, dùng hết các loại vũ khí tối tân nhất, hòng chiếm lại thành cổ Quảng Trị.
Trung đoàn 48 là một trong những trung đoàn được chốt giữ thành cổ cùng với các trung đoàn chủ công khác. Trung đoàn 48 lúc bấy giờ được gọi với biệt danh là trung đoàn Quang Sơn. Khẩu hiệu tiến công duy nhất của trung đoàn là “Quang Sơn còn, Quảng Trị còn”. Khẩu hiệu ấy luôn khắc sâu trong tâm trí và là mệnh lệnh không lời của các chiến sĩ trung đoàn 48.
Tháng 7 năm 1972 là thời điểm ác liệt nhất của thành cổ Quảng Trị. Khi đó, đồng chí Mai Ngọc Thoảng đã chỉ huy và dẫn đầu tiểu đội, dũng cảm, mưu trí vượt qua mọi khó khăn, nguy hiểm để sửa chữa đường dây, nối liền thông tin liên lạc của Sở chỉ huy phía sau với mặt trận phía trước. Hàng chục lần, Mai Ngọc Thoảng nằm ngay ở bãi bom, pháo để nối dây nhiều khi bị bom vùi, tỉnh dậy lại tiếp tục làm nhiệm vụ. Đồng chí đã hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ, nêu tấm gương tiêu biểu cho toàn đơn vị học tập.
Ngày 5 tháng 7 năm 1972, trong Thành Cổ Quảng Trị, sau 12 giờ làm việc liên tục, đường dây được sửa chữa xong, vừa về đến hầm thì bị pháo bắn đứt; mặc cho bộ binh địch phản kích, Mai Ngọc Thoảng lao ra khỏi hầm, vượt qua bom đạn đi nối dây. Sau 10 phút, đường dây được thông suốt, phục vụ tốt cho chỉ huy chiến đấu.
6 giờ sáng ngày 13 tháng 7 năm 1972, địch bắn phá ác liệt vào Thành cổ Quảng Trị. Đặc biệt, ngày 14 tháng 7 năm 1972, đường dây bị đứt nhiều đoạn, 3 đồng chí trong trung đoàn đã xung phong ra nối lại đường dây nhưng đều hi sinh. Trước tình thế ấy, tiểu đội trưởng tiểu đội thông tin Mai Ngọc Thoảng đã xung phong bơi ra dòng sông Thạch Hãn để nối lại đường dây. Đồng chí Mai Ngọc Thoảng nhận nhiệm vụ lên đường cùng đồng chí Quách Mạnh Nhạn giữa mưa bom bão đạn, khi đang vượt sông thì hàng chục quả pháo bắn tới, có quả nổ cách 10 mét, nâng bổng người lên rồi nhấn chìm xuống. Đồng chí Mai Ngọc Thoảng bơi sang bên kia sông, kéo được đầu dây đứt về để nối lại, nhưng khi đến giữa sông thì dây không còn đủ để nối vì đã bị đứt quá nhiều, nếu để gián đoạn liên lạc thì bao nhiêu đồng đội sẽ hi sinh. Trong khi đó pháo vẫn bắn liên tục xuống dòng sông Thạch Hãn, đang ở trong tình thế ngàn cân treo sợi tóc, một ý nghĩ loé sáng trong đầu người chiến sĩ cách mạng kiên trung, Mai Ngọc Thoảng đã dùng răng cắn hai đầu dây bị đứt, nối chúng lại với nhau để thông tin được thông suốt, đảm bảo công tác chỉ huy chiến đấu. Đồng chí dùng hai tay, hai chân để giữ thăng bằng và giữ thông tin liên lạc giữa làn nước chảy siết trong suốt 30 phút, đồng chí bị điện giật và ngất đi, khi tỉnh dậy lại tiếp tục nối, sửa dây.
Cuối tháng 7 năm 1972, tiểu đội Mai Ngọc Thoảng còn 5 người. Địch đánh phá ngày thêm ác liệt, trời mưa nhiều, nhiệm vụ bảo đảm đường dây trong Thành Cổ gặp nhiều khó khăn, đồng chí đã động viên anh em: “Dù khó khăn ác liệt thế nào, cũng cương quyết giữ vững thông tin liên lạc”. Tiểu đội Mai Ngọc Thoảng đã hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ trong suốt giai đoạn cuối của chiến dịch.
Mai Ngọc Thoảng luôn chú trọng xây dựng đơn vị tiến bộ về nhiều mặt, gương mẫu đi đầu trong mọi công tác, lúc nào cũng nhường thuận lợi cho bạn, nhận khó khăn về minh; nhiều lần làm thay nhiệm vụ cho anh em khác ngủ. Những lúc thiếu thốn, đồng chí nhường cơm, sẻ áo cho thương binh; khiêm tốn, giản dị, được mọi người yêu mến.
Đồng chí Mai Ngọc Thoảng trải qua mưa bom lửa đạn trong chiến dịch 81 ngày đêm bảo vệ Thành cổ Quảng Trị, sau đó tham gia giữ chốt và bảo vệ Thành cổ Quảng Trị đã để lại nhiều vết thương trên thân thể. Với mức độ thương tật 50%, đồng chí là thương binh hạng 3.
Với những chiến công và đóng góp to lớn cho Tổ quốc, ngày 7/8/1972, đồng chí Mai Ngọc Thoảng được tặng thưởng Huân chương Chiến công giải phóng hạng nhất, ngày 23 tháng 9 năm 1973, Mai Ngọc Thoảng được Chính phủ cách mạng lâm thời cộng hòa miền Nam Việt Nam tặng danh hiệu Anh hùng lực lượng vũ trang nhân dân giải phóng. Năm 1993, ông rời quân ngũ, hưởng chế độ hưu trí và trở về sinh sống cùng gia đình tại phường Ngọc Trạo, thị xã Bỉm Sơn, tỉnh Thanh Hoá.
Người cựu chiến binh tận tuỵ vì nhân dân
Trong suốt cuộc đời 23 năm quân ngũ ông luôn hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ mà Đảng, nhà nước và nhân dân giao phó. Sau khi được nghỉ hưu, với tinh thần trách nhiệm của người Đảng viên, với bản chất truyền thống của người cựu chiến binh và hơn hết là được sự tín nhiệm của Chi bộ và nhân dân, tháng 12 năm 1994 ông đã được bầu làm phó Bí thư chi bộ, trưởng khu phố 12, phường Ngọc Trạo, thị xã Bỉm Sơn, tỉnh Thanh Hoá. Sau thời gian 10 năm công tác qua các chức danh: phó Chủ tịch HĐND phường Ngọc Trạo (2000 -2005), Bí thư Đảng bộ, Chủ tịch HĐND phường Ngọc Trạo (2000-2010). Sau khi nghỉ công tác lãnh đạo ở phường, ông tiếp tục được nhân dân tín nhiệm và động viên tiếp tục cống hiến, ông được bầu làm Bí thư, trưởng khu phố 12 từ năm 2014 cho đến năm 2025.Với tư cách là người đứng đầu Cấp uỷ, chính quyền, ông luôn giữ vững lập trường tư tưởng, xác định, tổ chức thực hiện và hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ được giao, thường xuyên giữ tốt mối quan hệ làm việc với Cấp ủy, với các tổ chức chính trị xã hội. Ở cương vị nào ông cũng dành hết tâm huyết cho công việc, hăng hái, nhiệt tình, không ngại khó, ngại khổ có những đóng góp tích cực xây dựng quê hương đất nước. Bằng những đóng góp tích cực của mình cho quê hương, ông đã vinh dự được nhận những hình thức khen thưởng cao quý là rất nhiều Huy hiệu, bằng khen, giấy khen của các cấp từ Trung ương tới địa phương.
Là một cán bộ quân đội nghỉ hưu, một cựu chiến binh đã dầy dạn trong khói lửa chiến tranh, ông luôn gìn giữ và phát huy phẩm chất “Bộ đội Cụ Hồ” để góp phần vào việc tham gia xây dựng bảo vệ Đảng, bảo vệ chính quyền, bảo vệ chế độ xã hội chủ nghĩa và bảo vệ nhân dân.
Đảng bộ Ngọc Trạo trong những năm ông làm Bí thư luôn đạt danh hiệu Đảng bộ trong sạch, vững mạnh, hoàn thành xuất sắc mọi nhiệm vụ được giao. Công tác phát triển Đảng luôn được ông ưu tiên, chú trọng đặt lên hàng đầu. Hiện nay, khu phố có 66 đảng viên nhưng chiếm đến hơn 80% là cán bộ hưu trí, chỉ có gần 20% là đảng viên trẻ đang làm việc tại các đơn vị, đoàn thể trong phường và các sinh viên mới tốt nghiệp các trường đại học, cao đẳng … đang sinh sống tại địa phương.
Với đặc thù là một thị xã công nghiệp có nhiều đơn vị, công ty, doanh nghiệp trên địa bàn, đối tượng lao động trẻ khá đông nhưng đều đã sinh hoạt đoàn thể và làm việc tại công ty hầu hết thời gian trong ngày. Đây thực sự là khó khăn cho công tác phát triển đảng viên mới ở cơ sở. Người cựu chiến binh, người Bí thư khu phố luôn trăn trở trong lòng, luôn tìm các giải pháp tối ưu nhất sao cho vừa đảm bảo phát triển kinh tế, tạo công ăn việc làm ổn định cho quần chúng, vừa bồi dưỡng quần chúng có được nhận thức đầy đủ về Đảng, tạo nguồn đảng viên sẵn sàng và chất lượng tốt nhất. Để làm được điều đó đòi hỏi người Bí thư chi bộ phải thực sự kiên định với đường lối, chủ trương của Đảng, có biện pháp linh hoạt, mềm dẻo, gắn bó với quần chúng nhân dân. Người dân trong khu phố ai cũng nể phục và yêu quý người cán bộ cần mẫn Mai Ngọc Thoảng. Ông thường xuyên tới thăm từng nhà, nắm bắt tâm tư, nguyện vọng, đặc thù công việc của từng người trong các hộ, từ đó ông có nhận định chuẩn xác để phát triển tư tưởng, nhận thức của từng người. Bất cứ người dân trong khu phố là ai, có hoàn cảnh thế nào ông đều nắm rõ và tìm giải pháp hỗ trợ kịp thời, phù hợp.
Trao đổi với chúng tôi về người Bí thư chi bộ, ông Hoàng Văn Dần, phó Bí thư chi bộ khu phố 12, trưởng ban công tác Mặt trận của khu phố không giấu được niềm tự hào: “Ông Mai Ngọc Thoảng tuy tuổi đã cao nhưng ông có một trí nhớ tuyệt vời và vô cùng minh mẫn. Ông nhớ rõ từng quần chúng trong khu phố và đặc biệt rất gần gũi nhân dân, ông luôn nhận được sự tin yêu, kính trọng của mọi người. Mọi công việc của khu phố ông luôn chỉ đạo sát sao và gương mẫu thực hiện để đạt kết quả tốt nhất. Ông Thoảng luôn đặt lợi ích của nhân dân lên hàng đầu, việc gì có lợi cho tập thể, cho nhân dân là ông quyết tâm tìm mọi cách để làm bằng được”.
Bí thư chi bộ Mai Ngọc Thoảng đã không ngừng vận động nhân dân tham gia quỹ ủng hộ người nghèo để thăm hỏi, động viên các gia đình có hoàn cảnh khó khăn, giúp họ vươn lên trong cuộc sống. Được biết, từ năm 2016 đến năm 2023, ông đã vận động nhân dân, cùng với các cấp chính quyền ở địa phương đã xây dựng được 3 ngôi nhà tình nghĩa cho các hộ có hoàn cảnh đặc biệt khó khăn trong khu phố, đó là hộ chị Phan Thị Mai (2016), hộ chị Mai Thị Thêu (2020) và hộ chị Ngô Thị Như (2023).
Bên cạnh việc phát triển đảng viên mới, ông Mai Ngọc Thoảng thường xuyên tham gia các buổi tuyên truyền, giáo dục, vận động nhân dân thực hiện đúng đường lối, chủ trương, chính sách của Đảng, pháp luật của Nhà nước, truyền thống dân tộc, truyền thống của Quân đội nhân dân Việt Nam anh hùng, nhằm góp phần làm cho các thế hệ mai sau luôn vững tin tuyệt đối vào sự lãnh đạo của Đảng. Với vai trò của một cựu chiến binh, nhiều năm qua người anh hùng lực lượng vũ tranh nhân dân Mai Ngọc Thoảng đã tham gia nhiều chương trình nói chuyện truyền thống với nhiều cơ quan, trường học các cấp trên địa bàn thị xã Bỉm Sơn và huyện Thạch Thành. Với các chủ đề: Giáo dục truyền thống yêu nước; chủ nghĩa anh hùng Cách mạng trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc cho thế hệ trẻ. Bằng cách nói chuyện gần gũi, mộc mạc, thực tế, ông đã truyền cho các thế hệ trẻ những hiểu biết sâu sắc về truyền thống dân tộc, những gương chiến đấu hi sinh dũng cảm trong chiến tranh, trong thiên tai địch hoạ. Từ đó, giúp cho các thế hệ trẻ ngày nay được giáo dục, nuôi dưỡng toàn diện về lý tưởng cách mạng, giúp thanh thiếu nhi tin tưởng vào sự lãnh đạo của Đảng , và con đường phát triển của đất nước, sống có trách nhiệm với Tổ quốc, gia đình và bản thân, có ước mơ hoài bão, kỹ năng, sức khoẻ tốt, tư duy năng động, sáng tạo, lạc quan, dám nghĩ dám làm, thực sự là lớp người kế tục xứng đáng để xây dựng và bảo vệ Tổ quốc trong thời đại mới.
Các cháu thiếu niên, nhi đồng vui mừng được gặp gỡ người anh hùng bằng da bằng thịt và được nghe ông kể những câu chuyện truyền thống vẻ vang của Quân đội nhân dân Việt Nam
Thế hệ trẻ như chúng ta chưa khỏi ngỡ ngàng trước hành động kiên cường, dũng cảm, mưu trí của người anh hùng ở độ tuổi 20 năm xưa thì nay lại thêm thán phục trước những việc làm rất giá trị và đầy tâm huyết của người cựu chiến binh khi ông trở về với vai trò của người cán bộ địa phương. Với ánh mắt sáng ngời và nụ cười đôn hậu, ông Mai Ngọc Thoảng bình dị, khiêm tốn tâm sự: “Trong suốt 23 năm trong quân ngũ, trực tiếp tham gia chiến đấu trên các mặt trận, phục vụ xây dựng Quân đội và hơn 30 năm công tác tại địa phương không nghỉ, bản thân tôi luôn nghĩ làm bất cứ một công việc gì, góp một phần nhỏ bé vào công cuộc xây dựng, bảo vệ Đảng, bảo vệ chế độ xã hội chủ nghĩa, bảo vệ nhân dân thì tôi luôn cố gắng hết sức. Không có niềm vui nào bằng niềm vui khi thấy các thế hệ con cháu luôn biết ơn các thế hệ cha ông đã đổ xương máu vì nên độc lập dân tộc và tin tưởng vào đường lối phát triển của Đảng, yêu quê hương đất nước, phấn đấu lao động và học tập thật tốt để xây dựng, phát triển quê hương ngày một văn minh, giàu đẹp”.
Anh hùng Mai Ngọc Thoảng mãi là tấm gương sáng về phẩm chất, ý chí, đạo đức cách mạng, về tinh thần chiến đấu dũng cảm, kiên cường để các thế hệ mai sau học tập và noi theo.