Hội nghị “Hưởng ứng tuần lễ nuôi con bằng sữa mẹ năm 2025” – Tạo dựng hệ thống hỗ trợ bền vững

Tuần lễ Thế giới Nuôi con bằng sữa mẹ, được tổ chức từ ngày 1-7/8 hàng năm, do Liên minh Thế giới Hành động vì Nuôi con bằng sữa mẹ (WABA) phát động từ năm 1992. Đây đã trở thành sự kiện thường niên quan trọng tại nhiều quốc gia trên thế giới, trong đó có Việt Nam, nhằm ghi nhận vai trò quan trọng của việc nuôi con bằng sữa mẹ như một nền tảng vững chắc cho sức khỏe suốt đời, sự phát triển và công bằng, đồng thời khuyến khích các bà mẹ nuôi con bằng sữa mẹ và cải thiện sức khỏe của trẻ sơ sinh trên khắp thế giới.

Với chủ đề “Ưu tiên nuôi con bằng sữa mẹ: Tạo dựng hệ thống hỗ trợ bền vững”, Tuần lễ Thế giới Nuôi con bằng sữa mẹ năm 2025 nhấn mạnh sự thiết yếu của việc xây dựng các hệ thống hỗ trợ mạnh mẽ và bền vững cho các bà mẹ đang nuôi con bằng sữa mẹ.

Hội nghị có sự tham gia trực tiếp của gần 100 đại biểu đến từ Cục Bà mẹ Trẻ em – Bộ Y tế, Viện Dinh dưỡng Quốc gia, Trung tâm Kiểm soát bệnh tật các tỉnh, đại diện các tổ chức phi chính phủ quốc tế, các cơ quan báo chí, đại diện các gia đình và trẻ em, cùng nhau khẳng định cam kết mạnh mẽ trong việc chăm sóc sức khỏe và dinh dưỡng cho trẻ em, thông qua những chia sẻ chuyên môn và sáng kiến thiết thực.

Phát biểu khai mạc Hội nghị, Bác sĩ Chuyên khoa II Nguyễn Văn Chi – Phó Cục trưởng Cục Bà mẹ Trẻ em, Bộ Y tế nhấn mạnh: “Tại Việt Nam, với sự chỉ đạo sát sao của Chính phủ và Bộ Y tế, cùng sự đồng hành của các tổ chức quốc tế, các Chương trình mục tiêu quốc gia và Chương trình Dinh dưỡng 1000 ngày đầu đời đã góp phần cải thiện đáng kể nhận thức và thực hành nuôi con bằng sữa mẹ trong cộng đồng. Như một trong các thông điệp hưởng ứng năm nay đã nhấn mạnh: “Chung tay hỗ trợ nuôi con bằng sữa mẹ – vì môi trường bền vững”, tôi tin tưởng rằng sự kiện hôm nay sẽ là khởi đầu cho nhiều hành động thiết thực và lan tỏa sâu rộng. Hãy cùng nhau tạo dựng một hệ thống hỗ trợ vững chắc – để mọi bà mẹ đều có thể cho con mình khởi đầu tốt nhất trong cuộc sống, bằng chính giọt sữa của mình.”

Các đại biểu thực hiện nghi thức Cam kết tạo dựng hệ thống nuôi con bằng sữa mẹ bền vững

Trong bài phát biểu của mình, Bác sĩ Horton Jennifer – Phó trưởng đại diện tổ chức Y tế Thế giới (WHO) tại Việt Nam kêu gọi các bên cùng hành động với những mục tiêu cụ thể như: tăng đầu tư vào các dịch vụ hỗ trợ nuôi con bằng sữa mẹ, thực thi nghiêm túc Bộ quy tắc quốc tế về tiếp thị sản phẩm thay thế sữa mẹ, phát triển hệ thống y tế thân thiện với việc nuôi con bằng sữa mẹ và Đào tạo và nâng cao năng lực cho nhân viên y tế để hỗ trợ hiệu quả cho các bà mẹ.

Trưởng Đại diện Tổ chức World Vision International tại Việt Nam, ông Doseba Sinay chia sẻ: “World Vision International tại Việt Nam tự hào được đóng góp vào chiến lược dinh dưỡng quốc gia. Việc này cũng phù hợp với mục tiêu cải thiện an sinh cho 8 triệu trẻ em từ năm 2023 đến 2027, chúng tôi tiếp tục mở rộng các mô hình dinh dưỡng cộng đồng mang tính toàn diện, bền vững và do chính người dân địa phương làm chủ. “

Đầu tư cho Nuôi con bằng sữa mẹ – Đầu tư cho tương lai

Hội nghị được tiếp nối với các phiên thảo luận, toạ đàm nhằm chia sẻ thông tin và các kinh nghiệm, bài học thực tiễn từ đại diện các đơn vị xoay quanh các phương pháp và cách thức hỗ trợ và thúc đẩy nuôi con bằng sữa mẹ.

Các đại biểu tham gia thảo luận, toạ đàm tại Hội nghị

Tại Việt Nam, theo số liệu từ Điều tra dinh dưỡng quốc gia 2019 –2020, tỷ lệ nuôi con hoàn toàn bằng sữa mẹ trong 6 tháng đầu vẫn ở mức thấp – chỉ khoảng 45%. Trong khi đó, các nghiên cứu đã chỉ ra rằng những quốc gia đạt tỷ lệ này trên 70% sẽ giảm đáng kể gánh nặng bệnh tật và chi phí y tế.

Đại diện Cục Bà mẹ Trẻ em, Bộ Y tế – Ông Nguyễn Văn Chi chia sẻ những phương thức đã và đang được triển khai để cải thiện tình hình này “Các địa phương đang đẩy mạnh tư vấn và hỗ trợ kỹ thuật cho các bà mẹ, đặc biệt nhóm yếu thế. Các cơ sở y tế thực hiện nghiêm quy định về nuôi con bằng sữa mẹ theo Thông tư 38 và Nghị định 100 về thúc đẩy nuôi con bằng sữa mẹ. Chúng tôi cũng ghi nhận sự đồng hành của các tổ chức quốc tế trong việc xây dựng mạng lưới hỗ trợ bền vững. Đồng thời, đội ngũ cán bộ y tế cần phát huy vai trò tư vấn và đồng hành để tạo niềm tin cho các bà mẹ.”

Ông cũng chia sẻ một số rào cản còn tồn tại, bao gồm “tỉ lệ trẻ bú sớm trong vòng một giờ sau sinh, bú mẹ hoàn toàn trong sáu tháng đầu và bú kéo dài đến 24 tháng vẫn chưa đạt mục tiêu đề ra. Tình trạng quảng cáo sữa công thức không đúng quy định vẫn còn phổ biến, thiếu hỗ trợ cho bà mẹ trong thai kỳ và sau sinh, đặc biệt tại các vùng sâu, vùng xa, vùng dân tộc thiểu số.”

Ông Đỗ Thái Hoà, Phó Giám đốc Sở Y tế tỉnh Thanh Hoá chia sẻ “Để nuôi con bằng sữa mẹ trở thành chuẩn mực văn hóa, đó phải là trách nhiệm chung của cả cộng đồng – từ người mẹ, người cha, ngành y tế, giáo dục, truyền thông đến doanh nghiệp và hệ thống chính trị. Trong giai đoạn vừa qua, thực hiện chỉ đạo của Chính phủ và hướng dẫn chuyên môn của Bộ Y tế, tỉnh Thanh Hóa đã ban hành nhiều chiến lược can thiệp nhằm cải thiện tình trạng dinh dưỡng trẻ em, với mục tiêu giảm tỷ lệ suy dinh dưỡng ở cả ba thể: thấp còi, nhẹ cân và gầy còm.”

Sức mạnh cộng đồng – Đồng hành cùng mẹ

Sữa mẹ không chỉ là nguồn dinh dưỡng tối ưu cho trẻ nhỏ, mà còn là nền tảng cho sự phát triển toàn diện, phòng chống bệnh tật và xây dựng một tương lai khỏe mạnh. Tuy nhiên, để việc nuôi con bằng sữa mẹ được duy trì hiệu quả và bền vững, cần có sự hỗ trợ toàn diện từ hệ thống y tế, chính sách xã hội, và sự đồng hành của cộng đồng. Bên cạnh nỗ lực của các cơ quan quản lý, cơ quan chuyên môn, các tổ chức xã hội, tổ chức phi chính phủ cũng đóng góp vai trò quan trọng trong việc nhân rộng mô hình chăm sóc trẻ sơ sinh sớm, hỗ trợ tư vấn cho bà mẹ, thúc đẩy nuôi con bằng sữa mẹ. Nhiều mô hình truyền thông cộng đồng, tiếp cận nhóm dân tộc thiểu số và vùng sâu vùng xa đã cho thấy hiệu quả rõ rệt trong việc thay đổi hành vi.

Phiên 2 của buổi tọa đàm tập trung vào chủ đề “Sức mạnh cộng đồng – Đồng hành cùng mẹ”, nơi người tham dự lắng nghe tiếng nói của những người cha, người mẹ, đại diện y tế cơ sở, các tổ chức xã hội và cộng đồng địa phương – những người đang trực tiếp tạo nên sự thay đổi từ bên trong cuộc sống hàng ngày.

Chị Hạnh một người mẹ đang nuôi con nhỏ hơn 2 tháng tuổi chia sẻ những kinh nghiệm chăm sóc con của bản thân “Sau khi sinh tôi đã cho con bú trong giờ đầu tiên để gắn kết tình cảm mẹ con, đồng thời bổ sung các kháng thể hạn chế các bệnh vặt cho bé. Nuôi con bằng sữa mẹ cũng giúp tiết kiệm thời gian, không phải pha sữa hay nhờ tới những người khác phụ giúp cho mình, người mẹ cũng có thêm thời gian nghỉ ngơi.”

Khởi đầu sớm – tức là tiếp xúc da kề da và bú mẹ trong vòng 1 giờ sau sinh – có thể làm tăng gấp đôi khả năng sống sót của trẻ sơ sinh. Vì thế, bệnh viện – nơi chào đón trẻ ra đời là điểm xuất phát vô cùng quan trọng.

Là tổ chức đặt trẻ em làm trung tâm và quan tâm sâu sắc đến việc chăm sóc sức khoẻ cho trẻ em dễ bị tổn thương nhất, trong gần 40 năm hoạt động tại Việt Nam, World Vision đã đồng hành cùng cơ quan quản lý các cấp triển khai nhiều mô hình can thiệp dinh dưỡng lồng ghép, trong đó sữa mẹ được xem là “điểm khởi đầu” của hành trình chăm sóc để trẻ em được phát triển toàn diện, đặc biệt có thể kể đến các mô hình can thiệp chăm sóc 1000 ngày đầu đời cho trẻ như Tư vấn đúng đối tượng, đúng thời điểm (ttC) hay Câu lạc bộ Người chăm sóc trẻ.

Phiên toạ đàm kết thúc với một mục tiêu chung của các bên liên quan: Đảm bảo mọi bà mẹ – dù ở bất cứ đâu – đều được tiếp cận với thông tin, dịch vụ và sự hỗ trợ cần thiết để có thể nuôi con bằng sữa mẹ một cách an toàn, tự tin và trọn vẹn trong thời gian mà họ mong muốn.

PGS.TS. Trần Thanh Dương – Viện trưởng Viện Dinh dưỡng Quốc gia phát biểu bế mạc Hội nghị: “Chúng tôi đặc biệt đánh giá cao sự phối hợp chặt chẽ của các đơn vị trong việc thực hiện Chương trình mục tiêu quốc gia. Từ hội nghị hôm nay, chúng tôi kêu gọi các bên liên quan, cộng đồng và xã hội cùng lan tỏa thông điệp: Nuôi con bằng sữa mẹ là khởi đầu của tình yêu thương, là hành động bảo vệ sức khỏe và trái đất.”