Cách mạng Tháng Tám – Bước ngoặt lịch sử mở ra kỷ nguyên độc lập, tự do và ý nghĩa lịch sử vĩ đại

Ý nghĩa to lớn đối với dân tộc Việt Nam

Sau thắng lợi, trong Tuyên ngôn Độc lập ngày 2/9/1945, Chủ tịch Hồ Chí Minh khẳng định: “Pháp chạy, Nhật hàng, vua Bảo Đại thoái vị. Dân ta đã đánh đổ các xiềng xích thực dân gần một trăm năm nay để gây dựng nên nước Việt Nam độc lập. Dân ta lại đánh đổ chế độ quân chủ mấy mươi thế kỷ mà lập nên chế độ dân chủ cộng hòa”.

Đến Đại hội II của Đảng (11/2/1951), Người một lần nữa nhấn mạnh: “Cách mạng Tháng Tám đã lật đổ nền quân chủ mấy mươi thế kỷ, đã đánh tan xiềng xích thực dân gần 100 năm, đã đưa chính quyền lại cho Nhân dân, đã xây nền tảng cho nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa, độc lập, tự do, hạnh phúc. Đó là một cuộc thay đổi cực kỳ to lớn trong lịch sử của nước ta”. Đây không chỉ là niềm tự hào của nhân dân Việt Nam, mà còn là minh chứng để các dân tộc thuộc địa khác tin vào con đường đấu tranh tự giải phóng.

Trong “Lời kêu gọi nhân dịp kỷ niệm Cách mạng Tháng Tám và ngày Quốc khánh” vào năm 1954, Bác Hồ đã chỉ rõ: “Mục đích kháng chiến là để giữ lấy và phát triển những thắng lợi của Cách mạng Tháng Tám, tức là hoà bình, thống nhất, độc lập và dân chủ”. Thành quả đó đã đặt nền móng cho một thể chế dân chủ, với Quốc hội, Hiến pháp và chính quyền các cấp do nhân dân trực tiếp lựa chọn.

Tầm vóc quốc tế của cuộc cách mạng

Không chỉ dừng lại ở phạm vi dân tộc, Cách mạng Tháng Tám còn tác động sâu rộng đến khu vực và thế giới. Chủ tịch Hồ Chí Minh chỉ rõ: “Đó là thắng lợi to lớn của Nhân dân Việt Nam, mà cũng là thắng lợi đầu tiên của chủ nghĩa Mác-Lênin ở một nước thuộc địa”.

Nhiều học giả quốc tế cũng đánh giá cao sự kiện lịch sử này:

Nhà sử học Mỹ William J. Duiker cho rằng “Chỉ riêng các điều kiện khách quan thì không làm nên một cuộc cách mạng, và ở đây công lao thuộc về những người Cộng sản. Họ đã có thể chớp lấy thời cơ được mở ra vô cùng thuận lợi vào lúc kết thúc cuộc chiến tranh… Chỉ có Đảng Cộng sản Đông Dương sở hữu ý thức về sự kịp thời và thấu hiểu được sự tinh tế có tính chiến lược của hoàn cảnh để vùng lên đúng lúc”.
Nhà sử học Pháp Philippe Devillers nhìn nhận “Nó còn là kết quả logic của Việt Minh trong mọi khu vực của đời sống đất nước” trong cuốn sách “Lịch sử Việt Nam từ 1940 đến 1952”.

Thomas Hodgkin thì đánh giá đây là “sự kiện quan trọng nhất trong lịch sử thế giới từ sau Cách mạng Tháng Mười Nga”. Tác giả đã viết rằng: “Đó là một cuộc cách mạng do Đảng Cộng sản lãnh đạo, một Đảng chỉ mới ra đời được 15 năm. Đó là cuộc cách mạng đầu tiên thành công trong việc lật đổ chính quyền của chế độ thuộc địa… Như vậy, cuộc Cách mạng Tháng Tám đã đánh dấu sự bắt đầu của một thời kỳ mới, nó vạch đường ranh giới của thời đại thực dân bắt đầu nhường chỗ cho thời đại phi thực dân hóa” trong cuốn Thế giới bàn về Việt Nam.

Stein Tonnesson (Na Uy) nhận định “Cuộc cách mạng ở Việt Nam năm 1945 là một cuộc cách mạng giải phóng dân tộc, đó còn là một cuộc cách mạng chính trị chống lại nền quân chủ thối nát và là một cuộc cách mạng xã hội chống lại chủ đất và những người thu thuế… Cách mạng Việt Nam quan trọng và không phải chỉ thuần túy trong bối cảnh Việt Nam. Tuyên ngôn độc lập năm 1945 của Việt Nam nằm trong những nguồn cảm hứng chủ yếu của một đường lối đấu tranh lớn khác sau chiến tranh, đó là quá trình phi thực dân hóa. Trong các cuộc cách mạng cộng sản, cách mạng của người Việt Nam nổi lên như là một trong những cuộc cách mạng có sức sống và làm đảo lộn nhiều nhất” trong cuốn “Cách mạng Việt Nam 1945-Roosevelt, Hồ Chí Minh và De Gaulle trong một thế giới chiến tranh” in năm 1991.

Giá trị trường tồn

Trong tác phẩm “Ba mươi năm hoạt động của Đảng” (6/1/1960), Chủ tịch Hồ Chí Minh khẳng định: “Đó là thắng lợi to lớn của Nhân dân Việt Nam, mà cũng là thắng lợi đầu tiên của chủ nghĩa Mác-Lênin ở một nước thuộc địa”.

Ngày nay, nhìn lại chặng đường 80 năm, Cách mạng Tháng Tám không chỉ là sự kiện làm thay đổi vận mệnh dân tộc, mà còn khẳng định khát vọng độc lập, ý chí tự cường và sức mạnh đoàn kết của nhân dân Việt Nam. Thắng lợi ấy mãi mãi là nguồn động lực để toàn Đảng, toàn dân, toàn quân tiếp tục xây dựng đất nước phát triển, giàu mạnh, vững bước trên con đường hội nhập và khẳng định vị thế Việt Nam trên trường quốc tế.