Thiếu tướng Nguyễn Mạnh Hải – người phi công MiG-21 góp mặt trong cả hai lễ diễu binh và duyệt binh năm 1975

Bầu trời Sài Gòn rực rỡ ngày đại thắng

Ngày 15/5/1975, khi tiếng súng vừa im trên mảnh đất miền Nam chưa đầy hai tuần, Trung úy Nguyễn Mạnh Hải, khi đó thuộc Trung đoàn Không quân 927 (Đoàn Không quân Lam Sơn), Sư đoàn 371, đã cùng 12 đồng đội khác thực hiện chuyến bay diễu binh lịch sử. Đội hình ba biên đội MiG-21 lao vun vút trên bầu trời Sài Gòn, ánh bạc dưới nắng phương Nam, như những sứ giả mang tin vui toàn thắng đến với hàng triệu con tim bên dưới.

Trên nóc Dinh Độc Lập và khắp các tuyến đường, biển người Sài Gòn ngẩng cao đầu, vẫy tay reo hò, trẻ em chạy theo bóng máy bay trong niềm phấn khích. Giữa những khuôn mặt hân hoan và dòng người rực rỡ cờ hoa, phi công trẻ Nguyễn Mạnh Hải – một người con miền Bắc – cảm nhận sâu sắc sự hòa quyện thiêng liêng trong niềm vui đoàn tụ của dân tộc. Đối với ông, đó không chỉ là chuyến bay diễu binh, mà là sứ mệnh lịch sử nối liền Bắc – Nam, khẳng định Tổ quốc đã thực sự thống nhất, non sông đã về chung một dải.

Sau màn diễu binh chính thức buổi sáng, buổi chiều cùng ngày và cả 16/5, biên đội của ông tiếp tục bay nhiều vòng trên bầu trời Sài Gòn. Những chuyến bay nối tiếp ấy như bản khải hoàn ca vang vọng, lan tỏa niềm hân hoan chiến thắng đến từng mái nhà, từng trái tim người dân miền Nam vừa bước ra khỏi khói lửa chiến tranh.

Khúc tráng ca trên bầu trời Ba Đình

Không lâu sau, Nguyễn Mạnh Hải tiếp tục trở thành chứng nhân lịch sử khi có mặt trong đội hình bay diễu hành tại Lễ duyệt binh 2/9/1975 trên Quảng trường Ba Đình. Đây là Quốc khánh đầu tiên sau ngày đất nước thống nhất, là thời khắc lịch sử mà hàng triệu con tim Việt Nam cùng hướng về thủ đô.

Không khí trước giờ cất cánh được ông kể lại là căng thẳng và thiêng liêng hơn bất kỳ lần nào, bởi trên đôi cánh thép ấy là niềm tự hào của một dân tộc vừa giành trọn vẹn độc lập. Từ nhiều sân bay chiến lược, lực lượng không quân đồng loạt xuất kích: từ Nội Bài là đội hình chính của 12 chiếc MiG-21 thuộc Trung đoàn 921 (Đoàn Sao Đỏ), cùng các máy bay huấn luyện L-29; từ Kép cất cánh các biên đội MiG-21 của Trung đoàn 927 và MiG-17 của Trung đoàn 923; từ Hòa Lạc bay lên phi đội trực thăng; và từ Gia Lâm xuất phát máy bay vận tải.

Trong đội hình MiG-21 của Trung đoàn 927, Nguyễn Mạnh Hải bay ở vị trí số hai trong biên đội do phi công Nguyễn Đức Soát dẫn đầu. Điều kiện thời tiết hôm ấy không thuận lợi, mây thấp dày đặc khiến phi công có lúc nhìn thấy cả sông Hồng ngay dưới cánh bay. Dẫu vậy, bằng khí thế và ý chí của những người lính bay trong ngày trọng đại, toàn đội đã kiên cường vượt qua để hoàn thành nhiệm vụ.

Hai vòng lượn qua bầu trời Quảng trường Ba Đình, dọc theo sông Hồng, Gia Lâm rồi trở lại đường Thanh Niên, mỗi khoảnh khắc đều in đậm trong ký ức của ông. Đó không chỉ là màn biểu dương kỹ thuật lái điêu luyện, mà còn là lời khẳng định hùng hồn rằng đất nước Việt Nam đã thống nhất, độc lập, vững bước trên con đường mới. Khi bay qua Lăng Chủ tịch Hồ Chí Minh, niềm xúc động trong ông dâng trào, hòa cùng niềm tự hào thiêng liêng của cả dân tộc.

Dấu ấn không phai của một đời binh nghiệp

Ngoài hai chuyến bay lịch sử năm 1975, cuộc đời phi công của Thiếu tướng Nguyễn Mạnh Hải còn khắc ghi một lần bay khác trên bầu trời Ba Đình – chuyến bay tiễn biệt trong Quốc tang Cụ Nguyễn Lương Bằng ngày 23/7/1979. Với ông, đó là nhiệm vụ nặng nề nhưng cũng đầy vinh dự, khi được thay mặt lực lượng không quân đưa tiễn một bậc cách mạng lão thành trong sự tiếc thương vô hạn của dân tộc.

Từ người lính trẻ trực tiếp cầm lái, ông sau này tiếp tục cống hiến ở nhiều cương vị quan trọng: Chính trị viên Phi đội, Chủ nhiệm Chính trị Sư đoàn, Bí thư Đảng ủy Sư đoàn 371, rồi Phó tư lệnh về Chính trị Quân chủng Phòng không – Không quân. Ở bất kỳ cương vị nào, tình yêu với bầu trời và niềm tự hào của một phi công từng bay trong những ngày lịch sử năm 1975 vẫn luôn vẹn nguyên.

Giờ đây, ở tuổi xế chiều, khi cả nước đang chuẩn bị cho lễ kỷ niệm Quốc khánh 2-9 tròn 80 năm, Thiếu tướng Nguyễn Mạnh Hải sẽ không còn ngồi trong buồng lái, mà dõi theo những cánh bay của lớp hậu bối bằng ánh mắt của một chứng nhân. Thiếu tướng tin rằng thế hệ phi công trẻ hôm nay, khi lướt qua bầu trời Ba Đình, cũng sẽ cảm nhận được niềm tự hào và trọng trách lớn lao mà ông và đồng đội từng mang trong tim nửa thế kỷ trước.

Bởi lẽ, bầu trời ấy, khoảnh khắc ấy, vẫn luôn khắc sâu một niềm kiêu hãnh Việt Nam, nơi những cánh chim thép đã làm nên bản anh hùng ca bất diệt của Tổ quốc.