- Lễ hội Kỳ Yên 2023 tại Chơn Thành, tỉnh Bình Phước là một trong những lễ hội mang tín ngưỡng dân gian truyền thống còn được lưu giữ cho đến ngày nay. Hằng năm, lễ hội được tổ chức tại Đình thần Hưng Long – một ngôi đình nổi tiếng với lịch sử hình thành và phát triển gần 200 năm.Lịch sử Đình thần Hưng Long
Theo lời truyền khẩu của các bậc cao niên và căn cứ vào các sắc phong do triều Nguyễn ban tặng, Đình thần Hưng Long được tạo lập vào năm 1850 bởi những người dân từ vùng Phú Lợi (Bình Dương) di cư đến Chơn Thành lập nghiệp. Họ mang theo tín ngưỡng thờ cúng Thần Bổn cảnh Thành Hoàng. Theo năm tháng, ngôi đình đã đồng hành, chứng kiến những thăng trầm của địa phương, có vai trò quan trọng trong đời sống tâm linh của người dân Chơn Thành, góp phần làm phong phú thêm đời sống tinh thần của cư dân trong vùng. Ban đầu, đình được xây dựng gần cầu Bến Đình (khu phố 4, phường Hưng Long ngày nay). Sau đó, đình được di chuyển đến địa điểm khác (thuộc khu phố 3, phường Hưng Long ngày nay). Năm 1946, quân Pháp đã đánh sập đình, người dân trong làng coi đây là một điều tối kỵ, không tốt cho cuộc sống và phát triển của nhân dân trong vùng. Năm 1963, đình được xây dựng tại vị trí gần cầu Bến Đình. Do tọa lạc tại xã Hưng Long cho nên đình được gọi tên là Đình thần Hưng Long, tên gọi này tồn tại cho tới ngày nay.
Nguồn gốc lễ hội Kỳ Yên
Lễ hội Kỳ Yên đã có từ rất lâu trong việc thờ lễ thần của người Việt. “Kỳ Yên”, ở đây có nghĩa là cầu an, cầu cho quốc thái dân an, cầu cho mưa thuận gió hòa, mùa màng tốt tươi sinh sôi nảy nở.
Xưa kia ở khu vực phía Bắc, tại các đình miếu trong làng, người ta thường tiến hành làm lễ cầu an hay còn gọi là lễ tống ôn, lễ cầu mát. Dân làng sẽ bày cúng cháo lá đa, rải gạo muối thí thực để tống tiễn điềm xấu, cầu mong những điều tốt đẹp.
Về sau, người Việt di dân vào phương Nam khẩn hoang lập ấp, phải đương đầu với thiên nhiên khó khăn cùng những hiểm họa khôn lường. Lúc bấy giờ, để cầu mong được cuộc sống bình yên ấm no, những người dân ở đây thường làm lễ cúng cầu an tại các ngôi đình, đặt niềm tin của mình vào những vị thánh thần.
Dần dần, ở vùng Nam Bộ hình thành nên lễ hội Kỳ Yên. Lễ hội Kỳ Yên ở các ngôi đình là một trong những lễ hội lâu đời thể hiện đậm nét màu sắc văn hóa đình làng của Nam Bộ nói riêng và Việt Nam nói chung.
Ý nghĩa của lễ hội Kỳ Yên
Lễ Kỳ Yên mang ý nghĩa là ngày giỗ hội của làng. Mục đích của lễ Kỳ Yên là tế thần thành hoàng để cầu quốc thái dân an, xóm làng thịnh vượng, no ấm. Bên cạnh đó, đây cũng là dịp để dân làng họp mặt, bàn chuyện gia đình yên ấm, vui chơi.
Lễ Kỳ Yên còn là dịp để các nghệ nhân giới thiệu sự khéo léo của mình như chưng hoa kết quả hoặc giới thiệu cái đỉnh đồng, cái lọ cắm hoa. Kỳ Yên còn là dịp cho người làm vườn giới thiệu các loại cây trái mới, người làm ruộng giới thiệu các giống nếp ngon qua tài thổi xôi, làm bánh của các chị em phụ nữ.
Lễ hội Kỳ Yên tại Đình thần Hưng Long
Tại lễ hội, Đình thần Hưng Long đã thực hiện các nghi thức như: lễ cúng tiền bối, hậu bối, lễ thỉnh sanh, lễ tế thần… Được biết, hằng năm vào ngày 16-2 Âm lịch, lễ hội Kỳ Yên tại Đình thần Hưng Long được tổ chức với mục đích là cầu cho mưa thuận, gió hòa, quốc thái, dân an, gia đình ấm no và hạnh phúc. Đây còn là dịp để thế hệ trẻ hôm nay ôn lại lịch sử hào hùng, nhìn lại quá trình xây dựng và bảo vệ đất nước của các thế hệ cha ông đi trước. Qua đó, thể hiện được nét đẹp văn hóa truyền thống của người dân sinh sống trên vùng đất Chơn Thành nói riêng và người dân Nam Bộ nói chung.