Ninh Bình: Đề án phát triển du lịch hứa hẹn tạo đột phá cho sự phát triển du lịch liên vùng

Sau khi Trung ương quyết định sáp nhập ba tỉnh, tỉnh Ninh Bình mới đã chính thức được thành lập với diện tích gần 4.000 km², dân số trên 4,4 triệu người. Đây là một tỉnh có vị trí chiến lược quan trọng – là cầu nối giữa đồng bằng sông Hồng với Bắc Trung Bộ, nằm trong hành lang phát triển kinh tế – du lịch Bắc Bộ và là cửa ngõ phía Nam của Thủ đô Hà Nội.

Tỉnh hội tụ hệ thống tài nguyên du lịch phong phú, đa dạng và độc đáo như: Chùa Tam Chúc, chùa Bái Đính – trung tâm Phật giáo lớn nhất Đông Nam Á; Phủ Giầy, Đền Trần – các trung tâm văn hóa tâm linh nổi tiếng, Đặc biệt, Quần thể danh thắng Tràng An với những giá trị nổi bật toàn cầu về địa chất, địa mạo, thẩm mỹ và văn hóa đã được Tổ chức Giáo dục, Khoa học và Văn hóa của Liên hợp quốc (UNESCO) ghi danh là Di sản văn hóa và thiên nhiên thế giới, cũng là di sản hỗn hợp duy nhất tại Việt Nam và khu vực Đông Nam Á tính đến thời điểm hiện tại; hệ sinh thái đa dạng từ rừng nguyên sinh, sông hồ, đồng bằng đến biển; Vườn quốc gia Cúc Phương, Khu Ramsar Vân Long và Vườn quốc gia Xuân Thủy – những vùng sinh thái tiêu biểu mang tầm khu vực và toàn cầu. Không gian du lịch của tỉnh trải dài từ miền núi – trung du, đồng bằng – sinh thái ngập nước cho tới khu vực ven biển giàu tiềm năng nghỉ dưỡng sinh thái, khám phá và trải nghiệm.

Phát biểu khai mạc ông Bùi Văn Mạnh, Giám đốc Sở Du lịch Ninh Bình chó biết: Toàn tỉnh có gần 5.000 di tích đã kiểm kê, trong đó có 8 di tích quốc gia đặc biệt, cùng 33 di sản văn hóa phi vật thể quốc gia, nổi bật là “Tín ngưỡng thờ Mẫu Tam phủ” được UNESCO công nhận. Vùng đất này cũng là trung tâm kết tinh văn hóa vùng châu thổ – ven biển Bắc Bộ với mạng lưới lễ hội truyền thống, làng nghề đặc sắc (dệt Nam Định, đá mỹ nghệ Ninh Vân, đúc đồng Ý Yên…), ẩm thực phong phú (phở bò Nam Định, dê núi Ninh Bình, chuối ngự Hà Nam…) và các loại hình nghệ thuật dân gian như hát chèo, chầu văn, ca trù được bảo tồn tốt. Tỷ lệ lao động qua đào tạo nghề cao, cùng truyền thống giáo dục nổi bật (đặc biệt ở Nam Định) là nền tảng thuận lợi để phát triển đội ngũ nhân lực du lịch chất lượng cao.

Có thể khẳng định, Ninh Bình mới hội tụ đầy đủ điều kiện “thiên thời – địa lợi – nhân hòa” để phát triển du lịch thành ngành kinh tế mũi nhọn có năng lực cạnh tranh quốc tế, trở thành trung tâm du lịch văn hóa – sinh thái – tôn giáo hàng đầu khu vực Đông Nam Á.

Trên cơ sở nhận thức vị trí, vai trò quan trọng của du lịch trong phát triển kinh tế – xã hội, cũng như xác định đúng tiềm năng, lợi thế địa phương, quán triệt Nghị quyết của Bộ Chính trị về phát triển du lịch trở thành ngành kinh tế mũi nhọn, Chiến lược phát triển du lịch Việt Nam đến năm 2030, tỉnh Ninh Bình đã có nhiều chủ trương, chính sách tạo điều kiện thuận lợi phát triển du lịch và đã đạt được những kết quả nhất định. Thương hiệu du lịch Ninh Bình ngày càng được khẳng

định trên bản đồ du lịch quốc tế, luôn có mặt trong các bảng xếp hạng, bình chọn về điểm du lịch hấp dẫn do nhiều tổ chức quốc tế, hãng truyền thông, trang web uy tín trên thế giới bình chọn. Điểm đến văn hóa hàng đầu thế giới năm 2023. Năm 2024, Ninh Bình đứng vị trí thứ 4 trong “Top 10 kỳ quan thế giới mới dành cho những người không thích đám đông”, Quần thể danh thắng Tràng An vinh dự được đề cử cho hạng mục “điểm đến tạo ảnh hưởng” của giải thưởng Kotler Award…

Năm 2024, Ninh Bình đón 15.293.000 lượt khách du lịch; trong đó, khách quốc tế đạt 1.651.380 lượt; khách nội địa 13.644.620 lượt. Doanh thu du lịch năm 2024 đạt 13.392 tỷ đồng. Dự kiến năm 2025, tổng số khách tham quan, du lịch ước đạt 16,2 triệu lượt khách, trong đó có trên 2 triệu lượt khách quốc tế. Doanh thu ước đạt 14.910 tỷ đồng.

Các doanh nghiệp du lịch và cộng đồng địa phương luôn tích cực, chủ động đổi mới, nâng cao chất lượng dịch vụ, đa dạng hóa sản phẩm dịch vụ, xây dựng môi trường du lịch văn minh, đáp ứng nhu cầu ngày càng cao của khách du lịch trong nước và quốc tế.

Toàn tỉnh hình thành 50 khu du lịch, điểm du lịch trong đó một số khu du lịch được đầu tư với quy mô cấp quốc gia như: Khu du lịch Tràng An, Khu du lịch Tam Chúc;… Đến 01/7/2025, có 1.500 cơ sở lưu trú du lịch với gần 20.000 buồng ngủ đạt tiêu chuẩn; 74 công ty lữ hành du lịch; số lao động du lịch gần 40.000 người.   

Các sản phẩm du lịch được khai thác, hình thành dựa trên tiềm năng, lợi thế của địa phương  bao gồm: (1) du lịch văn hóa – lịch sử – tín ngưỡng – tâm linh; (2) du lịch tham quan thắng cảnh thiên nhiên; (3) du lịch nghỉ dưỡng, du lịch cộng đồng; (4) du lịch giải trí, sáng tạo; (5) du lịch chuyên đề. Một số khu, điểm tham quan hấp dẫn, thu hút đông khách du lịch: Cố đô Hoa Lư, Phủ Dầy, Đền Trần, Chợ Viềng, Chùa Tam Chúc, Chùa Bái Đính, khu du lịch sinh thái Tràng An, Khu du lịch Tam Cốc-Bích Động, Vườn Quốc gia Cúc Phương, Vườn Quốc gia Xuân Thủy, Vườn chim Thung Nham, Động Am Tiên, hang Múa, Sân golf Tràng An, Sân golf Hoàng Gia,…; Nhiều lễ hội tiêu biểu như: Lễ hội Hoa Lư, Lễ hội đền Trần, Lễ hội Phủ Dầy, Lễ hội chùa Bái Đính, Lễ hội Tràng An…

Du lịch phát triển có nhiều đóng góp quan trọng trong phát triển kinh tế – xã hội của địa phương, đóng góp lớn trong cơ cấu GRDP toàn tỉnh, bước đầu tạo được sự chuyển dịch cơ cấu kinh tế địa phương theo hướng tăng tỷ trọng khối dịch vụ; đồng thời thúc đẩy nhiều ngành, nhiều lĩnh vực phát triển.

Trong bối cảnh mới: Ninh Bình hiện nay đang có nhiều cơ hội mới mở ra: tái định vị du lịch Ninh Bình với quy mô và tầm vóc mới, khai phá những tiềm năng chưa được tận dụng, hứa hẹn tạo đột phá cho sự phát triển du lịch liên vùng. Việc sáp nhập không chỉ đơn thuần là sự mở rộng địa lý mà còn là sự kết hợp nguồn lực, văn hóa và lợi thế kinh tế của ba địa phương. Sự giao thoa giữa du lịch lịch sử văn hóa, tâm linh, sinh thái, nông nghiệp… và công nghiệp sáng tạo sẽ tạo nên một bức tranh đa sắc, một chuỗi sản phẩm du lịch toàn diện, mang đến những trải nghiệm phong phú hơn cho du khách. Đồng thời, với hệ thống giao thông được nâng cấp, sự kết nối giữa các vùng sẽ trở nên dễ dàng hơn, mở ra những hành trình khám phá mới và mở ra những cánh cửa mới để thu hút và mở rộng thị trường.

Để phát triển du lịch giai đoạn 2025 – 2030, định hướng đến năm 2045, tỉnh Ninh Bình mới trở thành trung tâm du lịch tổng hợp, phát triển theo chiều sâu, có trọng điểm, dựa trên nền tảng tài nguyên đặc sắc về di sản, văn hóa, tôn giáo, sinh thái và nông thôn đặc trưng vùng đồng bằng châu thổ. Tạo bước đột phá về phát triển sản phẩm, dịch vụ du lịch chất lượng cao, có giá trị gia tăng lớn và sức cạnh tranh bền vững.

Đến năm 2030, Ninh Bình mới phấn đấu trở thành một trung tâm du lịch lớn, quan trọng cấp quốc gia và quốc tế, là cực tăng trưởng du lịch của vùng Đồng bằng sông Hồng, đồng thời giữ vai trò là cầu nối chiến lược thúc đẩy liên kết phát triển du lịch của quốc gia.

Đến năm 2045, tỉnh Ninh Bình mới phấn đấu trở thành trung tâm du lịch tầm cỡ quốc tế, là hạt nhân dẫn dắt phát triển du lịch xanh – thông minh – văn minh của vùng Bắc Bộ và cả nước; là biểu tượng của sự kết hợp hài hòa giữa bảo tồn di sản – phát huy giá trị văn hóa – ứng dụng công nghệ hiện đại và phát triển kinh tế du lịch bền vững.

Du lịch cùng với ngành công nghiệp văn hóa là cụm ngành kinh tế mũi nhọn của tỉnh, đóng vai trò dẫn dắt trong chuyển dịch cơ cấu kinh tế, tạo sinh kế bền vững và lan tỏa giá trị văn hóa – xã hội.